Thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 vẫn tạo bước ngoặt chiến lược, có ý nghĩa quyết định trong toàn thể sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu vớt nước của dân tộc: có tác dụng phá sản chiến lược “chiến tranh cục bộ”, buộc Mỹ đề nghị xuống thang chiến tranh, phi vào hội nghị đàm phán chủ quyền 4 bên tại Paris, lộ diện điều kiện và thời dịp cho đều đòn tấn công tiếp theo mà đỉnh điểm là Đại thắng ngày xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Bạn đang xem: Sự kiện tết mậu thân


Cách đây vừa tròn nửa nỗ lực kỷ, đúng vào lúc Tết Mậu Thân 1968, hưởng trọn ứng lời hiệu triệu của cục Thống soái về tối cao, dẫn đầu là chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, toàn quân với toàn dân ta ở khu vực miền nam đã mở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy hàng loạt đánh vào hầu hết các thành phố, đặc biệt là Sài Gòn, Huế, Đà Nẵng, những thị xã, thị trấn, chi khu, quận lỵ, trường bay và địa thế căn cứ hậu nên của quân Mỹ cùng quân đội tp sài gòn trên toàn mặt trận miền Nam.


Cuộc Tổng tấn công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 đã tạo ra cho đế quốc Mỹ một đòn "choáng váng bỗng nhiên ngột", làm đảo lộn thế ba trí, phá vỡ kế hoạch tác chiến dự tính của chúng; làm rung chuyển không đông đảo toàn bộ chiến trường miền Nam nước ta mà còn giúp rung đưa cả Lầu Năm Góc cũng như cả nước Mỹ. Với ý nghĩa sâu sắc to phệ đó, cuộc Tổng tiến công và nổi lên Tết Mậu Thân 1968 là 1 trong sự kiện lịch sử đặc trưng và còn lại dấu ấn đậm đà trong tiến trình lịch sử hào hùng Việt Nam hiện đại.

*
*
*
*
Máy bay vận tải đường bộ C.119 của Mỹ ở trường bay Tân Sơn nhất bị quân Giải phóng hủy diệt (tháng 2-1968). Ảnh: tư liệu TTXVN.

Đầu năm 1965, chiến lược "chiến tranh đặc biệt" bị phá sản, đế quốc Mỹ chuyển sang chiến lược "chiến tranh viên bộ", ồ ạt đưa quân Mỹ vào tham chiến sinh sống quy mô bự ở miền Nam, đồng thời tăng nhanh chiến tranh phá hoại bởi không quân cùng hải quân so với miền Bắc. Tham vọng của đế quốc Mỹ trong kế hoạch "chiến tranh cục bộ" là vượt mặt cách mạng miền nam trong vòng từ bỏ 25 đến 30 tháng, cùng với kế hoạch cha giai đoạn, nhì cuộc phản công chiến lược, mà quá trình ba dự tính là chấm dứt việc hủy diệt khối nòng cốt của ta, liên tiếp bình định miền Nam, rút quân Mỹ cùng quân liên minh của Mỹ về nước vào thời điểm cuối năm 1967. Đứng trước tình thế đó, Đảng ta khẳng định: "Với việc chuyển đổi chiến lược chiến tranh như bên trên của đế quốc Mỹ, biện pháp mạng cùng cuộc kháng chiến của quần chúng ta đứng trước một tình rứa hiểm nghèo. Đảng ta, quần chúng ta vẫn đối phó với thách thức ấy như vậy nào? bên trên chiến trường, biện pháp đánh với quân Mỹ đã ra sao? Có tiếp tục đấu tranh thiết yếu trị được nữa xuất xắc không? Vận mệnh của dân tộc, chiều hướng cải cách và phát triển của sự nghiệp bí quyết mạng vn và trên một cường độ nào đó của cả trào lưu cách mạng nạm giới, dựa vào vào câu trả lời về biện pháp thức họ xử trí tình huống chiến lược hệ trọng này"(1) .

Trước sự thay đổi nhanh nệm của đế quốc Mỹ trong trận đánh tranh xâm lược, Đảng Lao động vn đã review tình hình chiến lược mới một cách bình tĩnh với sáng suốt, tạo cho sự độc nhất vô nhị trí cao vào toàn Đảng, toàn quân và toàn dân, toàn quốc một lòng tiến hành Lời lôi kéo vang dậy non sông của chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu: "Chiến tranh hoàn toàn có thể kéo lâu năm 5 năm, 10 năm, hai mươi năm hoặc dài lâu nữa. Hà Nội, tp hải phòng và một số thành phố, xí nghiệp rất có thể bị tàn phá, song nhân dân nước ta quyết ko sợ! không tồn tại gì quý rộng độc lập, từ bỏ do. Đến ngày thắng lợi, nhân dân ta sẽ xây dựng dựng lại giang sơn ta tử tế hơn, to đẹp hơn"(2). Theo đó, với khí cầm quyết chiến, quyết thắng, quân dân ta đã vượt mặt hai cuộc phản công kế hoạch mùa khô 1965-1966 với 1966-1967 của địch sinh hoạt miền Nam, vượt mặt một bước chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ so với miền Bắc, sản xuất đà cho phương pháp mạng nước ta tiến lên.

Tháng 4-1967, bạn hữu Nguyễn Chí Thanh ra miền Bắc report về tình hình miền nam bộ và lời khuyên phải tổ chức triển khai những cuộc tiến công tấn công thẳng vào sào huyệt của địch trong số thành phố, thị xã nhằm tạo biến đổi lớn. Đồng chí Lê Duẩn đống ý ý kiến của bè bạn Nguyễn Chí Thanh. Đây cũng là vụ việc mà đồng chí Lê Duẩn đang trăn trở, ý vật chiến lược từ đó ngày càng khác nhau thêm.

Xuất phát từ những suy xét trên, khi hiệp thương với bạn hữu Văn Tiến Dũng về kế hoạch tác chiến của cục Tổng Tham mưu, bè bạn Lê Duẩn nảy ra dự định phải có cách tấn công mới, bắt buộc khởi nghĩa cùng tiến công địch sống đô thị, tuyệt nhất là dùng Gòn, Huế, Đà Nẵng. Tuy nhiên, cách đánh mới như thế nào thì chưa hình dung được nuốm thể. Song theo các bè bạn thì nên khởi nghĩa với đánh vào đầu não địch ở các trung tâm thành phố - nơi địch đến là bình yên và bình ổn nhất. Có làm được do đó mới vượt qua địch về chiến lược. Vì đánh được vào các thành phố, tuyệt nhất là sử dụng Gòn, bắt đầu làm "thôi động" hậu phương địch, có tác dụng rung động nước Mỹ, tạo cho làn sóng đấu tranh chính trị của nhân dân các đô thị miền Nam, quần chúng Mỹ, đồng thời cũng để tỏ rõ vậy và lực của ta táo bạo chứ ko tàn lụi như đế quốc Mỹ và thiết yếu quyền tp sài gòn tuyên truyền.

Tháng 5-1967, ngay sau khoản thời gian cuộc phản công kế hoạch lần sản phẩm hai của quân Mỹ kết thúc, Bộ chính trị trung ương Đảng họp đằng sau sự chủ tọa của quản trị Hồ Chí Minh đã review tình hình, xem xét dự thảo Kế hoạch chiến lược Đông - Xuân 1967 - 1968. Tiếp đó, tháng 6-1967, hội nghị Bộ thiết yếu trị được tập trung và trao đổi rất kỹ dự thảo kế hoạch kế hoạch này. Họp báo hội nghị nhận định, chiến thắng của quân cùng dân ta giành được trên cả hai miền Nam, Bắc là to lớn lớn, toàn diện. Thắng lợi đó đã làm chiến bại một bước rất cơ bản chiến lược "chiến tranh viên bộ" của đế quốc Mỹ, đẩy nó vào thế lúng túng, tiêu cực về chiến lược.

Hội nghị còn thừa nhận định, về phía ta, cả nạm và lực đang xuất hiện những tiến bộ, cho phép ta "trên cơ sở phương châm tiến công lâu dài, đẩy mạnh nỗ lực công ty quan cho mức tối đa để giành thắng lợi quyết định vào một thời gian tương đối ngắn"(3). Nhưng kha khá ngắn là bao lâu? Tuy bàn thảo rất tỉ mỉ về đối sánh lực lượng cơ hội đó nhưng họp báo hội nghị cũng chỉ rất có thể dự kiến đã giành thành công quyết định trong thời điểm 1968 theo phương hướng đánh lớn. Mong mỏi vậy, nhiệm vụ quân sự của ta là phải hủy diệt một phần tử sinh lực quân Mỹ, có tác dụng mất khả năng tiến công của chúng, đồng thời phải tàn phá và làm tan tan đại phần tử quân nhóm Sài Gòn, khiến cho chúng không còn là lực lượng kế hoạch trong tấn công và phòng thủ mà Mỹ phụ thuộc vào đó để tiến hành chiến tranh.

Quán triệt chủ trương của cục Chính trị, các chiến trường, các địa phương nhanh chóng bắt tay sẵn sàng trực tiếp đến cuộc Tổng đánh và nổi lên Tết Mậu Thân, ráng thể: chế tạo và hoàn hảo phương án, chiến lược công kích; khởi nghĩa; tổ chức, điều động, sắp xếp lực lượng vũ trang cùng lực lượng chủ yếu trị; phân loại chiến trường; tổ chức triển khai hệ thống đảm bảo hậu cần; thực thi mạng lưới giao liên từ địa thế căn cứ xuống vùng ven, vào nội thành; sẵn sàng khu vực, vị trí cất đậy lực lượng và địa phận xuất phạt tiến công; điều tra các kim chỉ nam và nắm tình hình tương tự như quy luật hoạt động vui chơi của địch ở nội đô. Đồng thời, kêu gọi lực lượng bí mật bằng những đường, nhiều loại phương tiện vận đưa vũ khí vào nội thành cất giấu... Để tự khắc phục hầu hết khó khăn, các địa phương, các chiến trường đã phân cấp, phân hướng, xấp xỉ đồng thời chuẩn bị. Trong điều kiện thời gian gấp, chiến trường chia cắt, rộng một triệu quân Mỹ, quân team Sài Gòn, quân một vài nước đồng minh của đế quốc Mỹ với bộ máy kìm kẹp thuộc mạng lưới tình báo, gián điệp, chỉ điểm giăng rộng cùng trà trộn khắp những nơi tuy nhiên quá trình chuẩn bị của ta vẫn giữ kín tuyệt đối với cơ bạn dạng hoàn tất trước khi ngày tiếng nổ súng bắt đầu.

Cùng với thừa trình chuẩn chỉnh bị, các mặt trận mở đợt vận động Thu - Đông 1967. Đợt vận động này bên trong khuôn khổ quá trình 1 của chiến lược tác chiến chiến lược. Mục tiêu của đợt vận động là trực tiếp chế tạo thế, tạo thành lực mang đến Tết Mậu Thân, buộc địch đề nghị phân tán binh lực, nghi binh có tác dụng lạc hướng chăm chú của chúng, sinh sản thêm điều kiện cho quá trình chuẩn bị của ta. Vày thế, sinh hoạt vùng ven thành phố và vùng nông xóm đồng bằng, lực lượng vũ khí ta được lệnh gia hạn các hoạt động. Trong những khi đó, nòng cốt Quân giải phóng liên tục mở những chiến dịch bao gồm quy mô tương đối lớn ở khoanh vùng rừng núi nhằm mục đích đánh bồi vào quân Mỹ, phá kế hoạch sẵn sàng phản công lần thứ tía của bọn chúng và lôi kéo, ghìm chân một phần tử quan trọng nòng cốt Mỹ tại vòng ngoài(4).

Cùng với chuyển động trên mặt trận miền nam giới trong Thu - Đông 1967, cơ quan chỉ đạo chiến lược đã đề ra các giải pháp nghi binh nhằm mục đích đánh lạc hướng sự chú ý của bộ lãnh đạo đối phương(5).

Toàn cỗ những hoạt động trên đây của ta ko lọt qua sự chú ý của giới lãnh đạo đất nước mỹ và Bộ chỉ huy quân sự Mỹ tại sài Gòn. Thời điểm cuối năm 1967, chúng nhận định: trong năm 1968, trọng tâm hoạt động của ta chỉ với chống phá bình định, mở một trong những trận tấn công dọc miền biên giới, tiến công các kim chỉ nam ở nhị tỉnh Quảng Trị - thừa Thiên, tìm kiếm cách bảo tồn lực lượng, cố gắng bảo trì mức độ giao tranh như năm 1967.

Từ đánh giá này, chúng chủ trương thường xuyên mở cuộc bội nghịch công kế hoạch lần đồ vật ba, mùa khô 1967-1978 mà lại hướng công ty yếu vẫn luôn là miền Đông Nam cỗ và hướng quan trọng đặc biệt là Trị - Thiên nhằm bảo trì thế giằng co, tránh phần đa sự đảo lộn bất ngờ, đợi cho kỳ thai cử tổng thống mới ở Mỹ kết thúc sẽ giám sát bước đi tiếp theo.

Bộ thiết yếu trị dự con kiến cuộc Tổng tiến công và nổi dậy có thể phát triển theo cha khả năng:

Một là, ta giành được chiến thắng to béo ở các chiến trường quan trọng, rất nhiều cuộc công kích và khởi nghĩa thành công xuất sắc ở các đô thị lớn, ý chí xâm lăng của địch bị đè bẹp, địch yêu cầu chịu thảo luận đi đến chấm dứt chiến tranh theo mục tiêu, yêu cầu của ta.

Hai là, tuy ta giành thắng lợi quan trọng nhiều nơi cơ mà địch vẫn còn đó lực lượng nhờ vào những địa thế căn cứ lớn và tăng lên lực lượng từ ngoại trừ vào bội phản công giành lại phần nhiều vị trí đặc trưng và các đô thị béo - nhất là sài gòn để tiếp tục chiến đấu cùng với ta.

Xem thêm: Sắp Xếp Các Sự Kiện Theo Trình Tự Thời Gian ?A Sắp Xếp Các Sự Kiện Sau Theo Trình Tự Thời Gian:1

Ba là, Mỹ bức tốc nhiều lực lượng, mở rộng chiến tranh ra miền Bắc, quý phái Lào và Campuchia hòng xoay đưa cục diện chiến tranh, gỡ vậy đang thua trận của chúng. Bộ thiết yếu trị cũng chỉ rõ: ta nên nỗ lực khác người giành chiến thắng lợi tối đa theo kĩ năng một, dẫu vậy phải sẵn sàng sẵn sàng dữ thế chủ động đối phó với năng lực hai, khả năng ba, mặc dù ít.

Tháng 1-1968, nhằm giữ bí mật ý đồ gia dụng chiến lược, Ban Chấp hành tw lên họp sống Kim Bôi, tự do để thông qua Nghị quyết Bộ bao gồm trị tháng 12-1967. Hội nghị Trung ương so với sâu sắc, trọn vẹn các vụ việc Bộ bao gồm trị nêu ra, tính kỹ những phương án, ở đầu cuối Trung ương nhất trí với Bộ chính trị với lấy đó có tác dụng Nghị quyết trung ương lần đồ vật 14. Tuyên bố trong Hội nghị, đồng minh Trường Chinh cho đó là một sáng chế lớn của Đảng.

Căn cứ vào Nghị quyết hội nghị Trung ương lần đồ vật 14, Quân ủy tw và cỗ Tổng bốn lệnh hối hả hoàn chỉnh lần cuối cách thực hiện tổng đả kích - tổng khởi nghĩa và xác định cụ thể: "Cùng với đòn tiến công của cục đội chủ lực ở hướng kết hợp chiến lược đặc biệt quan trọng là Đường 9 - Khe Sanh, nhằm mục tiêu thu hút, giam chân lực lượng kế hoạch của địch, một đòn tiến công chiến lược đánh vào thị xã, thành phố quy tế bào trên toàn miền Nam, kết hợp với nổi dậy của quần chúng nông thôn và đô thị, bắt đầu cho tổng đả kích - tổng khởi nghĩa, lấy mặt trận chính là sử dụng Gòn, Gia Định, Đà Nẵng, Huế; trọng điểm là tp sài gòn - Gia Định, Huế - Đà Nẵng và những thành phố lớn"(8).

Ở Huế, quân cùng dân ta hoàn toàn quản lý thành phố, đánh lui hàng nghìn đợt phản nghịch kích của địch. Ở tp sài gòn - Gia Định, hang ổ đầu óc của địch, quân và dân ta tập kích các mục tiêu quan trọng như Tòa Đại sứ Mỹ, dinh "Gia Long", cỗ Tổng tham mưu quân nhóm Sài Gòn... Là hầu hết nơi đề xướng và điều hành quản lý mọi tội ác chiến tranh chống nhân dân, chống cách mạng. Đánh phá làm tê liệt nhiều khối hệ thống giao thông con đường bộ, mặt đường thủy, làm lắng dịu việc chuyển động và tin tức liên lạc của địch trong vô số ngày, nhiều giờ. Phối hợp nghiêm ngặt với tiến công, đội quân chính trị hùng hậu của dân chúng ở cả nông thôn và thành thị nổi dậy mạnh mẽ, lật đổ máy bộ chính quyền cơ sở, phá ách kìm kẹp của địch ở những nơi, san bằng hàng loạt "ấp chiến lược", giành quyền cai quản nhiều vùng rộng lớn lớn, tạo ra và củng ráng hậu phương trực tiếp, không ngừng mở rộng địa bàn của ta.

Thắng lợi lớn số 1 và đặc biệt nhất của cuộc Tổng đánh và nổi lên Tết Mậu Thân 1968 là ta vẫn làm đảo lộn chiến lược chiến tranh xâm lược vn của Mỹ - một siêu cường quân sự, khiếp tế, làm cho lung lay tận nơi bắt đầu ý chí xâm lăng của chúng. Vào chiến tranh, chiến thắng ở quy mô chiến dịch là rất quan trọng, tuy vậy chỉ lúc làm hòn đảo lộn kế hoạch chiến lược chiến tranh của kẻ địch mới tạo nên chuyển trở thành lớn, đổi khác cục diện chiến trường. Đó là sự việc có tính quy pháp luật thuộc về nghệ thuật chỉ huy và điều hành quản lý chiến tranh, có ảnh hưởng tác động lớn đến quá trình và kết cục cuộc chiến tranh. Bằng cuộc Tổng tấn công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, ta đang giáng một đòn quyết định vào chiến lược "chiến tranh cục bộ" của đế quốc Mỹ, tấn công bại nỗ lực quân sự tối đa của đế quốc Mỹ trong chiến tranh xâm lược Việt Nam. Sự khiếu nại Tết Mậu Thân 1968 của quân cùng dân ta là lần đầu tiên trong lịch sử Hợp chúng quốc Hoa Kỳ, quân Mỹ bị vượt mặt bởi một dân tộc nhỏ dại ở giải pháp xa nước Mỹ.

"Kết trái cuộc Tổng tiến công cùng nổi dậy chứng minh Đảng ta không sản phẩm móc, mà luôn luôn luôn có những phát kiến chiến lược lớn, luôn luôn trí tuệ sáng tạo trong công ty trương cũng giống như trong lãnh đạo toàn dân, toàn quân hành động"(9). Đánh giá về sự kiện đầu năm mới Mậu Thân 1968, report chính trị của Ban Chấp hành trung ương Đảng (khóa III) trình Đại hội đại biểu nước ta lần sản phẩm công nghệ IV của Đảng sau ngày toàn thắng đã nêu rõ: ”... Chiến thắng rất oanh liệt của đòn tiến công và nổi lên táo bạo, bất thần đó đã đảo lộn thế kế hoạch của địch, làm cho phá sản kế hoạch "chiến tranh viên bộ”, làm cho lung lay ý chí xâm chiếm của đế quốc Mỹ, buộc chúng cần xuống thang chiến tranh và ngồi vào bàn thảo luận với ta tại hội nghị Pari"(10).

Như vậy, cuộc Tổng đánh và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 đã đem về cho quân với dân ta một xung lực mới, một kĩ năng mới và củng ráng niềm tin kiên cố vào chiến thắng cuối cùng ngay trong số những ngày tháng cam go, ác liệt nhất. Trường hợp so với đao binh chống thực dân Pháp, họ phải triệu tập hầu như toàn bộ các đơn vị chức năng chủ lực tinh nhuệ nhất của quân đội vào một trong những trận quyết chiến kế hoạch ở một địa bàn xa trung tâm tổ quốc tại Điện Biên Phủ, thì trong cuộc Tổng đánh và nổi lên Tết Mậu Thân 1968 ta đã gồm đủ lực lượng đồng thời đánh đồng loạt vào ngay gần 40 thành phố, thị làng toàn miền Nam, trong các số ấy tập trung vào những sào huyệt quan lại trọng, hiểm yếu độc nhất vô nhị của đế quốc Mỹ và quân đội vn Cộng hòa như sử dụng Gòn, Huế... Khoác dù còn có những khuyết điểm, hạn chế, song thành công to bự mà đầu năm Mậu Thân 1968 tạo ra là không thể lắc đầu được. Từ bỏ đó rất có thể khẳng định, cuộc Tổng tấn công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 là một trong sự kiện lịch sử dân tộc tiêu biểu vào tiến trình lịch sử Việt Nam hiện đại.

Thời gian không dứt trôi, hầu như trang vàng lịch sử dân tộc dân tộc nước ta sẽ thường xuyên trải dài, tuy nhiên sự khiếu nại Tết Mậu Thân 1968 vẫn mãi là lốt ấn cần yếu phai mờ. Lưu niệm 50 năm sự khiếu nại Tết Mậu Thân là cơ hội để bọn họ cùng quan sát lại sự chủ động, trí tuệ sáng tạo của Đảng trong lãnh đạo, chỉ đạo toàn quân, toàn dân ta kháng chiến; tìm tòi sự anh dũng, trái cảm của các lực lượng gia nhập sự kiện này; đồng thời, đó cũng là thời gian để bọn họ nhìn lại những điểm còn tồn tại, từ kia đúc rút những bài học kinh nghiệm quý báu, vận dụng vào sự nghiệp thành lập và đảm bảo Tổ quốc bây giờ và mai sau, quyết chổ chính giữa thực hiện thắng lợi mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước tiến lên công ty nghĩa làng mạc hội như Đại hội đại biểu vn lần thiết bị XII đang khẳng định; đưa dân tộc vn vững cách tiến lên sánh vai với các cường quốc năm châu như chưng Hồ mong mỏi đợi lúc sinh thời.

---------------

(1). Cuộc Tổng tấn công và nổi dậy Mậu Thân 1968. Nxb. Quân đội nhân dân, Hà nội, 1998, tr.19.

(2). Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chủ yếu trị quốc gia, Hà Nội, 2011, t.15, tr.131.

(3). Viện nghiên cứu và phân tích chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng hồ nước Chí Minh: lịch sử vẻ vang Đảng cộng sản Việt Nam, tập II (1954-1975), Nxb. Chủ yếu trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr.384-385.

(6). Hồ nước Khang: tết Mậu Thân 1968 – cách ngoặt to của Cuộc nội chiến chống Mỹ, cứu vớt nước, Nxb. Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2005, tr.95.

(7). Quyết nghị Bộ chính trị mon 12-1967 được Ban chấp hành Trung ương trải qua tháng 1-1968 thành Nghị quyết trung ương 14.

(8). Cỗ Quốc phòng-Viện lịch sử hào hùng Quân sự Việt Nam: lịch sử quân sự Việt Nam, tập 11- Cuộc loạn lạc chống Mỹ, cứu nước (1954-1955), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005, tr.238.

(9). Cuộc đánh và nổi lên Mậu Thân 1968, Nxb. Quân nhóm nhân dân, Hà Nội, 1998, tr.265.

(10). Đảng cùng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Sđđ, t.37, tr.481.

PGS, TS, ĐINH quang HẢI, Viện trưởng Viện Sử học, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam