Ian Crofton
Trần quang Nghĩa dịch
01 BƯỚC KHỞ
I ĐẦU CỦA NÔNG NGHIỆP
Ngày nay không tồn tại thành quả nào mà chúng ta coi là bộc lộ của nền văn minh họ – những thành phố lớn, nghệ thuật, music và văn chương chúng ta, thương mại dịch vụ và công nghiệp bọn chúng ta, phần lớn thành tựu kỹ thuật với khoa học chúng ta – sẽ có được được nếu không có nền nông nghiệp.
Bạn đang xem: Sự kiện lịch sử
Chỉ sau khoản thời gian con người họ học được giải pháp làm nông để có thể sản xuất đầy đủ thực phẩm dư quá tạo điều kiện cho một số người ưu tú theo đuổi những hoạt động khác rộng là săn bắn và hái lượm. Trong khi một trong những người chuyên sản xuất lương thực, những người khác hoàn toàn có thể trở thành giáo sĩ, binh sĩ, thợ thủ công, thơ lại hoặc học mang toàn thời gian. Tự đó phần đa xã hội phức hợp hơn, kém đồng đẳng hơn bắt đầu xuất hiện. Nhưng mức phát triển này chỉ cho rất muộn trong lịch sử dân tộc nhân loại.
Bình minh nhân loại
Tổ tiên nhanh nhất có thể mà chúng ta có thể nhìn nhận là con người mở ra cách đây khoảng tầm 4 triệu năm. Qua không ít thời kỳ một vài chủng người khác biệt tiến hóa – người khéo léo, bạn đứng thẳng, fan Neanderthal – tuy nhiên chỉ đến khoảng 100,000 năm từ thời điểm cách đây người hiện đại mới bắt đầu di cư ra khỏi châu Phi và bắt đầu thuộc địa hóa phần còn sót lại của trái đất.
Con người ban đầu sử dụng công cụ bằng đá khoảng 2 triệu năm trước, nhưng tốc độ tiến bộ kỹ thuật rất là chậm chạp. Dần dần công vậy và thiết bị – bằng gỗ, đá, xương cùng sừng – trở nên tinh tế hơn, và con người học được cách thực hiện lửa. Con người có thể tự nuôi chăm sóc được dựa vào câu cá, săn bắn và hái nhặt trái cây, hạt, quả hạch, trái mọng – một lối sống có thể nuôi dưỡng mọi nhóm nhỏ, nhưng fan săn bắn-hái lượm đề xuất phải di chuyển liên tục khi tài nguyên của vùng khu đất đó đã tạm thời cạn kiệt.
Rồi khoảng chừng 8000 TCN (trước Công Nguyên) một sự kiện khác thường xảy ra vào vùng Lưỡi Liềm color Mở, một khoanh vùng ở Trung Đông trải lâu năm từ các thung lũng nhị sông Tigris và Euphrates về phía tây qua Syria và về phía phái mạnh qua Levant. Chính tại vị trí đây mà con người bước đầu trồng trọt hoa màu, khởi đầu cuộc phương pháp mạng toàn cầu về cách trái đất sinh sống. Vùng Lưỡi Liềm màu Mở là khu vực đầu tiên nhưng chưa hẳn là độc nhất vô nhị mà con người triển khai cách mạng nông nghiệp: việc canh tác cũng khởi phát một cách độc lập trong phần đông phần không giống nhau của cố gắng giới, trong đó có Trung cỗ châu Mỹ, vùng Andean ở Nam Mỹ, Trung Quốc, đông phái nam Á cùng châu Phi Hạ.
Vùng Lưỡi Liềm màu Mỡ
“Và Abel là người chăn cừu, còn Cain là bạn cày bừa đất đai.”
Sáng Thế cam kết 4:2, về những con trai của Adam với Eve.
Các mùa màng đầu tiên
Chắc chắn không phải là trùng hợp tự nhiên khi canh nông khởi phát từ thời điểm cách đây 10,000 năm trùng với thời điểm Thời Kỳ bỏ xác kết thúc. Lúc trái đất ấm lên, các lớp băng bịt phủ hầu như miền bắc Eurasia và Bắc Mỹ rã rã, phóng thích số lượng lớn nước ngọt. Giữa những điều khiếu nại này, đài nguyên trơ trụi nhường nơi cho cây trồng xanh tươi – đồng cỏ cùng rừng rậm – cung ứng cho người săn bắn-hái lượm các thu hoạch phong phú. Vào một vài khu vực vực, môi trường phì nhiêu cho nỗi rất nhiều nhóm bạn biết cách khai thác nó có thể dừng chân tương đối lâu không buộc phải phải dịch chuyển liên tục. Với số lượng lớn lương thực kiếm tìm được, số lượng dân sinh tăng dần, cho đến khi con tín đồ phải nghĩ ra cách để sống sót qua đầy đủ thời kỳ thiếu thốn thốn, bằng cách học dự trữ thức ăn. Một nhiều loại lương thực dễ dự trữ nhất, bởi nó không hư thối lúc để khô, là ngũ cốc – số đông hạt mầm của những cây trồng khác nhau.
Không ngờ vực gì đề xuất qua thời gian các nhóm bạn nào đó học được cách săn sóc các loại cây cỏ hoang lúc họ nhận ra chúng là nguồn lương thực hữu ích. Xua đuổi côn trùng và nhổ không bẩn cỏ ngây ngô là cách đầu, với tại 1 thời điểm nào kia con tín đồ phát hiện ra mối links giữa sự gieo hạt và thu hoạch mùa vụ. Vào vùng Lưỡi Liềm màu sắc Mở, lúa mì và lúa mạch là số đông ngũ cốc cơ bản; ở châu mỹ đó là ngô, sống châu Phi Hạ là đậu nành, ngơi nghỉ bắc trung hoa là kê, trong những khi ở đông phái mạnh Á là lúa. Phần nhiều vụ mùa khác cũng quan trọng đặc biệt trong đầy đủ vùng không giống trên rứa giới, chẳng hạn đậu, khoai mỡ, khoai tây, bầu và tiêu.
Mối nguy tiềm tàng
Chỉ dựa vào vào thực đơn ngũ cốc tiềm ẩn một nguy cơ tiềm ẩn tiềm ẩn. Nhiều bộ xương từ thời cổ đại cho thấy thêm chứng cứ của các căn bệnh áp xe cộ (viêm tấy) kinh sợ ở hàm, hậu quả của bài toán răng vỡ ra lúc nhai trúng phần nhiều mảnh đá rơi ra từ cối đá xay hạt.
Thuần hóa động vật hoang dã hoang dã
Động vật trước tiên được con fan tiền sử thuần hóa là loài chó, cái dõi thẳng từ loài sói rừng. Chó phụ góp con fan khi săn bắn cũng như bảo đảm an toàn rất lâu trước khi con tín đồ sống định cư canh tác – giống như chó dingo hoang dã ở Úc, chẳng hạn, là hậu duệ của loại chó mà bé người thứ nhất mang đến châu lục này khoảng 50,000 năm biện pháp đây.
Nhưng chỉ với sau khi trồng trọt ban đầu ở Trung Đông thì chăn nuôi gia súc để lấy thịt và những thành phầm khác như da, lông – new xuất hiện. Các động vật trước tiên được thuần hóa là bò, trừu, heo cùng ngựa, trải lâu năm từ Trung Đông qua mọi châu Á. Bò và lừa bắt đầu được thực hiện để kéo cày, kéo xe trượt và ở đầu cuối là xe tất cả bánh. Ở nam Mỹ, loại lạc đà ko bướu được nuôi để vận chuyển hàng, trong những lúc chuột lang được nuôi để làm lương thực.
Nghề nông đã làm cái gi cho chúng ta
Sản xuất thực phẩm dựa vào nghề nông thường xuyên làm nền tảng vững chắc và kiên cố cho nền văn minh hiện đại. Nhưng lại sự xuất hiện của nông nghiệp không hẳn là phước lành thuần túy. So sánh những bộ xương của tín đồ săn bắn-hái nhặt với cỗ xương người sống bởi nghề nông cho thấy nói chung bạn trước lực lưỡng rộng và trẻ trung và tràn trề sức khỏe hơn, phản chiếu khẩu phần phong phú và đa dạng hơn của họ. Những người làm nông đầu tiên – và lúc này còn là tình trạng của hàng trăm ngàn triệu fan nông dân trên nhân loại – gồm một thực đơn rất đạm bạc, đa phần chỉ tất cả vụ bột đường công ty lực. Chất đạm, dưới bề ngoài thịt hoặc thành phầm từ sữa, rất hạn chế.
Người uống sữa và người ghét sữa
Thoạt đầu, không con người nào có thể tiêu hóa sữa một lúc họ vẫn thôi mút mẹ. Cố kỉnh rồi vào tầm 7,500 năm từ thời điểm cách đó một gen bắt đầu hình thành trong cỗ lạc những người dân chăn nuôi gia súc sống thân miền Balkan với trung tâm Âu châu. Gen này khiến họ rất có thể tiếp tục tiêu chất hóa học lactose – hóa học đường tìm thấy trong sữa – cho đến tuổi trưởng thành, nhờ kia họ new góp phân phối khẩu phần những sản phẩm mới toanh làm từ sữa như bơ, phô mai cùng sữa chua. Mặc dù nhiên, ren này, vốn thông thường nhất vào chủng người xuất phát Bắc Âu, lại vắng mặt trong số lượng dân sinh nửa vậy giới, vẫn liên tục không chịu đựng được sữa.
Trước khi thời kỳ có tác dụng nông xuất hiện cũng đang tồn tại sự phân chia lao động. Trong số những nhóm fan săn bắn-hái lượm những bà hay lo bài toán hái nhặt còn những ông thì phần lớn lo việc săn bắn, trong lúc một vài ba cá nhân, nhiều lúc bị một yêu quý tật làm sao đó, trở nên pháp sư. Dẫu vậy nói chung, sự cải cách và phát triển ngành nghề siêng biệt cùng thứ bậc làng hội, với vua và tăng lữ đứng đầu và bầy tớ ở cuối, chỉ hình thành sau khoản thời gian các cộng đồng nông nghiệp định cư đã được thành lập. Trong những xã hội định cư, sự dư thừa lương thực và câu hỏi chế tác các đồ thủ công bằng tay mỹ nghệ như bình gốm, rìu đá nghi lễ cũng khai sinh vận động mậu dịch đến các vùng hun hút – hổ phách vùng Baltic, chẳng hạn, đã có được tìm thấy trên những địa điểm thời Đồ Đá new khắp châu Âu.
Khoảng 6000 TCN một số xã hội này – như cộng đồng tại Jericho trong thung lũng Jordan với tại Çatal Höyük sống Anatolia— đã cải cách và phát triển thành những thị xã nhỏ. Sự xuất hiện nền hiện đại đô thị dưới hiệ tượng những thành bang với đế chế đầu tiên chỉ là vấn đề thời gian.
TÓM TẮT
Canh nông đã làm chuyển đổi một cách gốc rễ cách thức chúng ta sinh sống.
DÒNG THỜI GIAN
| 10,000–8000 TCN | Thời kỳ Băng Hà ở đầu cuối đang kết thúc |
| 8000 TCN | Lúa mì, lúa mạch trồng sinh sống Trung Đông |
| 7500 TCN | Trừu và dê được thuần hóa làm việc Tây Iran |
| 6500 TCN | Kê cùng lúa trồng sinh sống Trung Quốc, bầu, túng thiếu và tiêu ở cao nguyên Peru. |
| 6500 – 6000 TCN | Gia súc được chăn thả sống Trung Đông với Bắc Phi. |
| 6000 TCN | Canh tác bắt đầu ở đông phái nam châu Âu với thung lũng sông Nile. Thủy lợi được áp dụng ở Mesopotamia. Hồ hết thị trấn nhỏ dại được tìm thấy ở hầu hết nơi như Jericho với Çatal Höyük ngơi nghỉ Anatolia. |
| 5500 TCN | Heo được nuôi nghỉ ngơi vài chỗ ở châu Âu, Trung Đông và Trung Quốc. |
| 4700 TCN | Ngô trồng sống Trung Mỹ |
| 4400 TCN | Ngựa được thuần hóa trên những thảo nguyên Eurasia |
| 4300 TCN | Bông vải được trồng ngơi nghỉ thung lũng sông Ấn và Trung Mỹ. |
| 4000 TCN | Vùng nntt trải rộng rãi châu Âu và Hạ Châu Phi. |
| 4000-3000 TCN | Những thành phố trước tiên ở Mesopotamia |
02 NHỮNG THÀNH PHỐ ĐẦU TIÊN
Ngày nay, hầu như dân chúng ở thế giới Tây phương sống trong thành phố – và điều này cũng tăng lên trong số những nước cách tân và phát triển nhanh như Ấn Độ, trung hoa và Brazil. Sự city hóa sản phẩm loạt là một hiện tượng kha khá gần đây, links với công nghiệp hóa cùng cơ khí hóa canh nông qua hai vậy kỷ vừa qua.
Trước thời kỳ này đại phần nhiều dân cư sinh sống sống thôn quê, làm nông nghiệp. Nhưng thành phố đã tồn tại ngay từ buổi đầu có lịch sử hào hùng được ghi chép, giải pháp nay rộng 5 thiên niên kỷ, ngay từ trên đầu là rất nhiều trung tâm quyền lực tối cao quan trọng, tương tự như là rất nhiều tác nhân đổi khác kỹ thuật cùng văn hóa.
Phần lớn thành phố mọc lên trường đoản cú thị trấn, thị xã mọc lên từ thôn mạc. đầy đủ ngôi buôn bản vĩnh viễn đầu tiên xuất hiện nay ngay từ khi nông nghiệp thành lập và hoạt động ở Trung Đông cách đó khoảng 10,000 năm, tuy vậy một số vùng định cư có thể mở đầu không như những xã hội nông nghiệp, mà giống như những nơi họp chợ tại giao lộ những tuyến mặt đường mậu dịch. Mậu dịch chắc chắn rằng đóng một vai trò đặc trưng trong sự trở nên tân tiến các thị xã và tp lớn hơn, dân sinh đô thị tăng thêm không thể từ bỏ nuôi sống bản thân nếu nông nghiệp không được đẩy mạnh, mà trong không ít vùng việc này chỉ có thể thực hiện tại được bởi những kiến thiết thủy lợi phức hợp và rộng lớn khắp.
“Lũ sông Nile, hãy mãnh liệt mà mang lại đây! sở hữu sự sinh sống đến mang đến dân bọn chúng và gia súc bằng ruộng đồng bội thu!”
Bài ca sông Nile, Ai Cập Cổ Đại, khoảng chừng 1500 TCN.
Tầm đặc biệt quan trọng của nước
Giữa 4000 cùng 2000 TCN, những nền tiến bộ đô thị đầu tiên xuất hiện nay một cách tự do tại bốn vùng đất khác nhau trên cố giới: giữa những sông Tỉgis và Euphrates ở Mesopotamia (Iraq ngày nay); sinh hoạt thung lũng sông Nile của người nào Cập; làm việc thung lũng sông Ấn hiện giờ thuộc Pakistan; và dọc theo sông Hoàng Hà và Dương Tử sinh hoạt Trung Hoa.
Tất cả những dòng sông lớn này đều phải có lưu lượng thay đổi theo mùa, cùng với nước lũ xen kẹt khô hạn. Để tối đa hóa sản lượng nông nghiệp, cần được xây dựng đập để trữ nước vào hồ chứa, với rồi đào kênh để dẫn nước tưới ruộng đồng trong thời điểm khô. Một lúc kỹ thuật này phát triển, nông dân phân biệt rằng mình hoàn toàn có thể di chuyển đến những vùng thô hạn hơn, như làm việc nam Mesopotamia – tuy nhiên ở trên đây lớp muối ngọt ngào mà vấn đề dẫn thủy gây ra cuối cùng khiến khu đất thành cằn cỗi. Vấn đề thủy lợi có nghĩa là thay bởi chỉ một vụ mùa mặt hàng năm, nông dân có thể canh tác mang đến hai hoặc thậm chí còn ba vụ từng năm.
Xây dựng số đông chương trình giao thông đường thủy như thế đòi hỏi phải gồm lịch chính xác giúp dự kiến được khi nào lũ đến, cùng một chuyên môn tổ chức làng hội cao, quan trọng để tùy chỉnh thiết lập được quyền cài đất và chiêu mộ một nhân lực đủ lớn. Ghi vào sổ bộ quyền sở hữu gia tài thúc đẩy ko chỉ tài năng đo đạc đúng mực (từ đó bắt đầu toán học) nhưng mà cũng việc sáng chế ra chữ viết. Rộng nữa, việc làm chủ những công trình xây dựng xây dựng lớn yên cầu một vật dụng bậc được xác định chặt chẽ qui định ai đào đất cùng ai chỉ định và gặt hái đa số lợi ích.
Tổ chức bao gồm trị với xã hội
Cũng với khoảng độ phân tầng xóm hội và cổ vũ lao động cần phải có, cùng đồng bắt đầu xây dựng những thành phố đầu tiên, dựa trên nền tảng lương thực dồi dào vị việc vận dụng thủy lợi chế tác ra. Phần đông thành phố đầu tiên này không chỉ có là hầu như quần thể tòa tháp và xưởng thợ. Chúng cũng cất những phong cách xây dựng đồ sộ như đền thờ cùng cung điện, những quốc lộ hành lễ, kho tàng, hàng hóa nộp thuế và trao đổi, các tường thành chống thủ, và, liên kết với hệ thống thủy lợi, kênh mương với ống dẫn nước ngọt đến mang đến dân chúng sinh hoạt. Những thành phố to béo được qui hoạch sinh hoạt thung lũng sông Ấn, Mohenjo Daro và Harappa, được xây dựng khoảng tầm 2600 TCN, cũng đều có hệ thống cống xả có nắp đậy nhằm thải ra nước xã cùng nước cống.
Thường hầu hết tầng lớp không giống nhau – dân phu, thợ thủ công, công ty buôn, tăng lữ và các ông hoàng – sinh sống trong các quanh vùng khác nhau, với kích cỡ và chất lượng nơi cư ngụ phản ánh vị trang bị xã hội của họ. Số lớn các dân lao động (tự bởi vì hay nô lệ) bị tóm gọn phải xây dựng phần đa đền đài tôn giáo hoặc dự án công trình công cộng to to – các đài ziggurat (tháp đền) ngơi nghỉ vùng Mesopotamia, những kim tự tháp Ai Cập, những đền thờ và phòng tẩy uế nghi thức rộng rãi của thanh lịch sông Ấn. Phần lớn thợ thủ công bằng tay chế tác các bình gốm, vải, kim hoàn, hình đụng trên đá, trên sắt kẽm kim loại và những thành phầm mỹ nghệ khác, vừa là đồ gia dụng sử dụng từng ngày vừa là đồ vật trang trí xa xỉ, tất cả những sản phẩm này cùng với nông sản, được các tầng lớp thương nhân có đi sắm sửa khắp nơi. Việc mậu dịch không chỉ có giới hạn nghỉ ngơi địa phương: trong cuối thiên niên kỷ thứ bố TCN, chẳng hạn, các thành phố sinh hoạt sông Ấn thanh toán với những thành phố ở Sumeria ngày nay là Iraq.
Sự bắt đầu của chữ viết
Dạng sớm nhất của chữ viết phạt triển độc lập trong các thành phố Mesopotamia, Trung Quốc, thung lũng sông Ấn cùng vùng Trung Mỹ. Những hệ thống chữ viết thứ nhất thường là cam kết tự hình – bao gồm những biểu tượng tượng trưng cho vật thể hoặc ý tưởng – tuy vậy ở Mesopotamia một lối cam kết tự ráp vần linh hoạt, được hotline là chữ hình nêm, đã cải tiến và phát triển vào năm 2800 TCN. Chữ viết hỗ trợ cho giới cai trị bảo trì được quyền kiểm soát, được áp dụng để hotline tên cùng liệt kê tài sản, với để ghi đế hiệu những triều đại vua chúa. Về sau, chữ viết cũng rất được sử dụng để ghi chép những thỏa thuận yêu quý mại, để thanh toán giao dịch thư từ cá thể và công văn và quan trọng đặc biệt hơn không còn thảy, nhằm chế định công cụ lệ – một bước đặc biệt quan trọng nhằm trui rèn quyền lực hoàn hảo nhất của fan cai trị. Tuy nhiên, văn chương vẫn tồn tại là hiện tượng truyền khẩu vào một thời gian dài nữa: một trong những tác phẩm văn học xưa độc nhất của nhân loại, Thiên anh hùng ca Gilgamesh của Mesopotamia, chỉ được viết ra vào thời gian thế kỷ vật dụng 7 TCN.
Các vua chúa cai trị muôn dân, thường tuyên cha mình thuộc loại dõi thần linh, và duy trì quyền lực của bản thân qua một xác tín thần thánh – được hậu thuẫn bởi vì quân nhóm nếu cần. Quân đội không chỉ để bảo đảm an toàn cho bên vua cản lại sự nổi dậy của thần dân. Câu hỏi tranh giành bị tiêu diệt chóc những tài nguyên từ tương đối lâu đã là nguyên nhân của hầu như vụ bỗng dưng kích chiếm phá miên man giữa các bộ tộc. Lúc này hành cồn này trèo cao thành một hiện tượng kỳ lạ mới: chiến tranh. Ở Mesopotamia, những thành bang Sumeria vào thiên niên kỷ thứ bố TCN như Eridu, Kish, Ur với Uruk thường xuyên đánh nhau, và việc này đến lượt bản thân lại ảnh hưởng sự cải tiến kỹ thuật chiến tranh dưới hình thức xây dựng tường thành, sản xuất các ngựa xa, tấm khiêng, giáo gươm và mũ trận kim loại. Thời kỳ các thành bang giao chiến nối liền thời kỳ những đế chế thành lập và hoạt động – chẳng hạn, đế chế của các dân tộc Akkadia, Babylon cùng Assyria. Sự thống duy nhất về chính trị qua một lãnh thổ to lớn cũng được tùy chỉnh ở Ai Cập vào lúc 3000 TCN, và ở nước trung hoa khoảng thân thiên niên kỷ thứ 2 dưới triều đại đầu tiên, đơn vị Thương.
“Hãy trí tuệ sáng tạo Babylon cơ mà ngươi yêu ước xây dựng! Hãy đúc khuôn gạch ốp bùn, và xây đền rồng cao lên cao nữa!
Trường Ca sáng sủa Tạo, từ thiên niên kỷ đầu tiên TCN, được kể lại hàng năm trước tượng thần Marduk của dân Babylon.
Vào nỗ lực kỷ thứ 1 TCN, nền lịch sự đô thị xuất hiện trong số những vùng khác nhau của núm giới: ở cha Tư, mọi Ấn Độ và đông nam giới Á, ngơi nghỉ đế chế Hy Lạp với La Mã. Vào thiên niên kỷ lần đầu SCN (sau Công Nguyên), các thành phố to như Teotihuacan – với dân số khoảng 200,000 fan – cũng trở nên tân tiến ở Trung Mỹ, cùng cả vùng Andean của nam giới Mỹ. Tuy nhiên ra đời khác hoàn toàn với phần sót lại của thay giới, những tp này sinh hoạt Tân nhân loại có toàn bộ những đặc điểm của những thành phố ở Cựu nhân loại – chẳng hạn, Teotihuacan được bố trí theo một mạng lưới đường giao thông và hai đầu được khống chế vì chưng hai công trình nghi thức đồ vật sộ, Kim từ bỏ Tháp phương diện Trời cùng Kim từ bỏ Tháp mặt Trăng. Và, cũng như nhiều thành phố khác của Cựu nỗ lực Giới, tất cả những gì còn sót lại chỉ là tàn tích trơ trọi, đề cập ta ghi nhớ về một nền văn minh đã mất.
TÓM TẮT
Các thành phố hỗ trợ những bề ngoài cho sự phát triển chính trị, xóm hội, văn hóa truyền thống và kỹ thuật.
DÒNG THỜI GIAN
| 4000–3000 TCN | Những thành phố đầu tiên trên thế giới được tạo ở Mesopotamia |
| 3300 TCN | Chữ viết sớm nhất có thể tại Uruk làm việc Mesopotamia. |
| 3000 TCN | Memphis biến hóa kinh đô của Thượng và Hạ Ai Cập thống nhất |
| 2600 TCN | Xuất hiện tp và chữ viết sống thung lũng sông Ấn. |
| 2550 TCN | Đại Kim từ Tháp Giza được phát hành ở Giza Ai Cập |
| 2350 TCN | Đế chế Mesopotamia thứ nhất được thành lập và hoạt động bởi Sargan vùng Akkad. |
| 2100 TCN | Xây dựng đền Ziggurat sinh sống Ur |
| 2000 TCN | Nền thanh nhã Minoan cải cách và phát triển ở Create. |
| 1800 TCN | Xuất hiện tại triều đại nhà Thương sống Trung Hoa. |
| 1750 TCN | Bộ cơ chế được vua Hammurabi phát hành ở Babylon. |
| 800 TCN | Các thành bang được thành lập và hoạt động ở Hy Lạp |
| 500 TCN | Trung trung tâm hành lễ chỗ đông người được tùy chỉnh ở Monte Alban, Trung Mỹ. Xem thêm: Hướng Dẫn Cách Luận Đề Chính Xác Nhất'S Profile, Cách Để Viết Câu Luận Đề: 13 Bước (Kèm Ảnh) |
| 400 TCN | Buổi đầu văn minh dựa vào thành phố Teotihuacan, Trung Mỹ. |
| 100 SCN | Dân số La Mã có thể vượt qua một triệu người. |
03 AI CẬP CỦA CÁC PHA-RA-ONG
Vương quốc Ai Cập là một trong trong các nền lịch sự cổ đại lâu lăm nhất và chắc hẳn rằng trường tồn nhất, kéo dài thêm hơn ba thiên niên kỷ. Thời kỳ lâu dài hơn này chưa phải là không tồn tại những lúc đứt đoạn và đổi mới động, nhưng văn hóa Ai Cập đã ngấm sâu đến nỗi những ngoại quốc đô hộ đã trở nên nền văn hóa đó đồng hóa, và tiếp thu phương pháp sống như những nhà giai cấp kế thừa của ai Cập, các pha-ra-ông, vốn được xem là con trai của vị thần về tối cao Ra, thần phương diện trời.
Mặc dù triệu chứng cứ về nền thanh nhã của tín đồ Ai Cập cổ đại hiện diện ở đa số nơi, dưới dáng vẻ những kim từ bỏ tháp vĩ đại, những tượng đài béo múp và phần đông đền đài siêu hạng bị tàn phá, nhưng ít ai hiểu được kế hoạch sử cụ thể về nó, thôn hội của nó và tín ngưỡng của nó cho tới khi chữ viết tượng hình bí hiểm được giải thuật vào thời điểm đầu thế kỷ 19, phụ thuộc sự tìm hiểu ra Đá Rosetta.
Đá Rosetta
Ý nghĩa của chữ viết tượng hình Ai Cập cuối cùng được nhảy mí sau thời điểm một bảng đá tất cả khắc chữ được kiếm tìm thấy vào thời điểm năm 1799 trên Rosetta (Rashid thuộc Ả Rập), ngay gần Alexandria. Có niên đại 196 TCN, bảng đá đánh dấu chỉ dụ từ bỏ Pha-ra-ông Ptolemy V bằng tía thứ chữ: chữ Ai Cập nằm trong lối tượng hình với lối demonic (kiểu chữ thảo), và chữ Hy Lạp cổ đại. Điều này cung cấp cho những người phiên dịch chiếc chìa khóa họ vẫn cần. Dự án công trình giải mã bắt đầu bởi nhà uyên bác Thomas Young người Anh, cùng được dứt bởi học giả Jean-Francois Champollion fan Pháp vào khoảng thời gian 1822. Đá Rosetta giờ hiện đang cất giữ tại kho lưu trữ bảo tàng viện British ngơi nghỉ London, tuy vậy chính quyền Ai Cập đã yêu ước họ trả về.
Đá Rossetta
Một phần của Đá Rosetta gồm tía thứ chữ, từ trên xuống, chữ tượng hình Ai Cập, chữ thảo Ai Cập với chữ Hy Lạp
Xã hội với văn hóa
Ai Cập cổ điển với sông Nile đường màu xanh
Giao thông huyết quản của fan Ai Cập cổ truyền là sông Nile, mà cơn lũ hàng năm tưới phù sa đến đồng ruộng phía 2 bên bờ, đưa về mùa màng bội thu. Quần thể định cư vào thời Ai Cập cổ điển chỉ giới hạn một dãy đất phía hai bên bờ sông (Thượng Ai Cập, phía dưới phiên bản đồ) và đi qua vùng châu thổ không ngừng mở rộng của nó (Hạ Ai Cập, phía trên). Ngoài các vùng này và gần như ốc hòn đảo rải rác, đất đai chỉ toàn là sa mạc. Thung lũng sông Nile là trong những khu vực thứ nhất trên thế giới mà nông nghiệp trồng trọt phát triển, theo sau là những thị xã và thành phố đầu tiên.
“Chỉ có ba vị thần đứng trên tất cả mọi thần linh là Amin, Ra, Ptah, và không có vị thần nào khác. . . Tp của họ xung quanh đất tồn tại mang lại vĩnh cửu —Thebes, Heliopolis, Memphis, mãi mãi.”
Một bài bác hát có từ 1220 TCN, ca ngợi ba vị thần mà vương quốc Mới thờ. Thật ra fan Ai Cập thờ các vị thần không giống nữa, trong đó có Isis, Osiris, Anubis với Horus.
Khoảng 3100 TCN Thượng Ai Cập với Hạ Ai Cập được vua Menes thống nhất, phát triển thành vị pha-ra-ông đầu tiên. Một đế kinh mới, Memphis, được thiết kế ở điểm hội tụ của Thượng và Hạ Ai Cập, với nó biến đổi trung vai trung phong của một nhà nước tw tập quyền bạo phổi mẽ, cùng với vị pha-ra-ông ngơi nghỉ chóp đỉnh sản phẩm công nghệ bậc của cỗ máy quyền hành rất hiệu lực. Lối tổ chức triển khai như thế khiến các dự án xây dựng kỳ vĩ rất có thể thực hiện nay được, và kim từ tháp đầu tiên – Kim tự Tháp bậc thang ở Saqqara – được xây dựng khoảng 2630 TCN làm cho nơi an táng cho Pha-ra-ông Djorer. Theo truyền thống lịch sử nó có phong cách thiết kế bởi phong cách thiết kế sư và thầy thuốc Imhotep, và làm cho kiểu chủng loại cho gần như kim từ tháp lừng danh sau đây ở Giza, được kiến tạo không lâu sau đó. Đại Kim từ bỏ Tháp Giza, có chiều cao 138 mét là kiến trúc cao nhất hành tinh vào 4000 năm.
Các kim từ tháp là gần như lăng tẩm của những pha-ra-ông, cùng thi hài tín đồ chết được bao quanh với các vật dụng tùy táng bắt buộc đem theo để sử dụng ở kiếp sau – một quả đât được tưởng tượng là không khác với Ai Cập. Để bạn chết có thể sống thoải mái ở nhân loại bên kia, điều quan lại trọng số 1 là thi thể của những pha-ra-ông buộc phải được không thay đổi vẹn, với vì mục đích này mà bạn Ai Cập phát loài kiến được đa số kỹ thuật ướp xác tinh vi. Tuy nhiên thoạt đầu chỉ những người dân thuộc giai tầng cao nhất trong xã hội mới được tống táng theo nghi thức thời thượng như thế, nhưng trải qua nhiều thế kỷ ngay cả những người bình dân cũng được mai táng với đồ vật tuỳ táng khiêm nhượng để đưa theo về kiếp sau.
Mậu dịch, đế chế và chinh phạt
Mặc mặc dù Ai Cập có nền nông nghiệp thịnh vượng cùng tài nguyên tài nguyên phong phú, cơ mà nó thiếu những nguyên vật liệu như gỗ, rượu vang, dầu, ngà voi và đá quý. Để thỏa mãn nhu cầu những nhu cầu này, phần đông chuyến giao thương được xúc tiến mang lại tận Sinai và Levant phía đông-bắc, cho Libya phía tây, và mang đến Nubia cùng Punt (Sừng châu Phi) phía nam. Đi sau phần lớn tiếp xúc mến mại, tín đồ Ai Cập hướng về việc bành trướng quyền lực tương tự như lãnh thổ, và khoảng chừng giữa 1500 cùng 1000 TCN họ chế tạo một đế chế kéo dãn từ Syria đến Sudan. Những khối lượng khổng lồ khoáng sản đổ về Ai Cập từ phần đa tỉnh mới đoạt được dưới hiệ tượng triều cống, tạo đk xây dựng được một trung vai trung phong thờ bái mới khổng lồ ở Thebes, và đền thờ mập mạp ở Karnak.
Cuộc cách mạng tôn giáo của Akhenaten
Vào năm 1379 TCN Pha-ra-ông Amenophis IV lên ngôi với phát đụng một cuộc phương pháp mạng tôn giáo. Ngài thay việc thờ phượng quốc thần Amun-Ra cùng một quần thể những vị thần không giống bằng việc tôn bái một vị thần duy nhất, thần Aten, vầng khía cạnh trời. Chính ngài tự xưng đế hiệu Akhenaten (nghĩa là “thuận ý vầng khía cạnh trời”), sản xuất một kinh đô mới, Akhenaten (hiện nay là el Amarna), khởi phát một phong thái tự nhiên công ty nghĩa trong câu hỏi thể hiện nay hoàng gia nuốm cho truyền thống cuội nguồn thể hiện tại cao kỳ, thô cứng. Akhenaten không ngó ngàng mang lại phần đế chế của mình ở tây Á, với để mất Syria về phần mình người Hittite. Nội địa ngài chạm mặt phải sự kháng đối mạnh bạo từ giới tăng lữ hùng mạnh dạn ở thường thờ Amun. Sau thời điểm ngài qua đời vào năm 1362 một vị vua trẻ tên Tutankhamun lên kế vị, và các tập tục tôn giáo truyền thống lịch sử cũ lại được hoàn phục.
Gia đình hoàng phái được miêu tả tự nhiên, gần cận với vua và vợ quây quần bên những con dưới ánh sáng của vầng mặt trời
Việc bành trướng này mang bạn Ai Cập xúc tiếp với gần như đế chế lạm bang hùng mạnh, và phần đông quan hệ ngoại giao được thiết lập cấu hình với tín đồ Hittite sống Anatolia, bạn Babylon và người Assyria. Xúc tiếp cũng dẫn đến tuyên chiến đối đầu và xung đột: vào thời điểm năm 1285 TCN vị Pha-ra-ông hùng bạo phổi Rameses II tiến công một trận béo với quân Hittite trên Kadesh ngơi nghỉ Syria, và tiếp nối Ai Cập đương đầu với phần nhiều cuộc bỗng nhiên kích của rất nhiều “Tộc dân miền Biển” bí ẩn từ phía đông Địa Trung Hải đến.
Tượng Rameses II
“Tôi gặp một du khách từ vùng khu đất cổ xưa
Y cho biết thêm : – có hai chân to lớn bởi đá không có thân hình
Đứng trơ vơ bên trên sa mạc. Bên cạnh đó trên phương diện cát,
Một gương mặt vỡ nát ở chôn nửa phần bên dưới đất.
Percy Bysshe Shelley, “Ozymandias,” 1819. Bài bác thơ ám chỉ tàn tích của khá nhiều pho tượng khổng lồ của Pha-ra-ông Rameses II vị trí sa mạc của người nào Cập với vùng Cận Đông.
Khoảng 700 TCN bạn Assyria xâm lăng Ai Cập và chiếm phá Thebes. Một cuộc xâm lược khác, lần này là người ba Tư đến vào khoảng thời gian 525 TCN, vươn lên là Ai Cập thành một tỉnh của cha Tư cho tới khi nó đầu sản phẩm không giao chiến trước Alexander Đại Đế vào khoảng thời gian 332 TCN. Alexander thực hiện một cuộc viễn chinh đi qua sa mạc mang lại tận Đền sấm truyền Oracle thờ thần Amun nghỉ ngơi Ốc hòn đảo Siwa, với tại đây ngài được các tăng lữ Ai Cập có tác dụng lễ tấn phong ngài là vị tân pha-ra-ông của ai Cập. Sau khoản thời gian Alexander mất, một vị tướng tá của ông, Ptolemy, thành lập và hoạt động triều đại những pha-ra-ông được sự hậu thuẫn của dân chúng và giới tu sĩ dựa vào biết vinh danh những vị thần Ai Cập. Thậm chí còn ngay sau khoản thời gian Ai Cập đổi mới một tỉnh giấc của đế chế La Mã vào năm 30 TCN, nền văn hóa truyền thống Ai Cập-Hy Lạp của chính nó vẫn sinh sống động cho đến khi sau cùng bị cuộc xâm chiếm của bạn Ả Rập Hồi giáo dập tắt vào nắm kỷ sản phẩm 7 SCN.
TÓM TẮT
Một nền văn minh bùng cháy rực rỡ kéo dài hơn nữa 3,000 năm.
DÒNG THỜI GIAN
| 3100 TCN | Menes thống duy nhất Thượng và Hạ Ai Cập và thiết lập cấu hình Memphis |
| Khoảng 2630 TCN | Xây dựng Kim tự Tháp cầu thang Saqqara |
| 2600-2500 TCN | Xây dựng những kim từ tháp ngơi nghỉ Giza |
| 2575–2134 TCN | Vương quốc Cũ |
| 2134–2040 TCN | Thời kỳ Trung gian Đầu: Ai Cập bị phân chia cắt vì chưng những đơn vị cai trị khoanh vùng khác nhau |
| 2040–1640 TCN | Vương quốc Giữa: Ai Cập được thống độc nhất và bao gồm phục Nubia |
| 1640–1552 TCN | Thời kỳ Trung gian trang bị 2: Ai cập bị ngoại quốc Hyksos đô hộ |
| 1552–1070 TCN | Vương quốc Mới: Đế quốc Ai Cập không ngừng mở rộng nhất với kinh thành là Thebes |
| 1379–1362 TCN | Cuộc bí quyết mạng tôn giáo yểu mệnh của Akhenaten |
| 1285 TCN | Ai Cập với Hittite cuộc chiến ở Kadesh |
| 1070–712 TCN | Thời kỳ Trung gian máy 3: những pha-ra-ông với tăng lữ đền rồng Amun chia nhau kẻ thống trị Ai Cập |
| 712–332 TCN | Thời kỳ Sau |
| 675 TCN | Assyria xâm lăng Ai Cập |
| 525 TCN | Ba Tư đánh chiếm Ai Cập |
| 332 TCN | Alexander Đại đế chỉ chiếm Ai Cập |
| 305 TCN | Ptolemy, một vị tướng tá của Alexander, tùy chỉnh triều đại những pha-ra-ông Hy-Ai |
| 30 TCN | Ai Cập biến đổi một thức giấc lỵ của La Mã |
| 640 SCN | Ả Rập chinh phục Ai Cập |
04 HY LẠP CỔ ĐẠI
Phần to nền nghệ thuật và kiến trúc của bọn chúng ta, văn chương với triết lý của chúng ta, chủ yếu trị dân chủ của bọn họ và kỹ thuật của họ đều mắc nợ người Hy Lạp cổ đại. Việc Hy Lạp cổ tác động hết sức khổng lồ đến văn hóa truyền thống của nhân loại Tây phương càng gây bỡ ngỡ nhiều hơn, nếu biết rằng Hy Lạp cổ đại chưa lúc nào là một nhà nước thống nhất. Núm vào đó, Hy Lạp cổ kính chỉ là một nhóm các thành bang tuyên chiến đối đầu và cạnh tranh nhau, với những thuộc địa nằm xung quanh Địa Trung Hải và biển khơi Đen.
Những thành bang này đã bắt đầu ra đời vào gắng kỷ thứ 8 TCN, với mỗi thành bang đã duy trì tính phương pháp riêng mạnh mẽ của mình, tập trung quanh một acropolis – một thành trì trong đó các vị thần hoặc cô bé thần ưu thích được thờ phụng trong số đền đài của thành phố. Ý thức độc lập mạnh mẽ này 1 phần do nguyên nhân địa lý của xứ sở, với mỗi tp và vùng nông nghiệp trồng trọt phụ cận trả toàn đứt quãng với các vùng lân cận bởi hồ hết dãy núi và biển cả cả.
Sự xuất hiện của định nghĩa dân chủ
Lúc đầu, quyền lực của mỗi thành bang bên trong tay các gia đình quyền quí hàng đầu, tuy nhiên những hội đồng phái mạnh công dân mập tuổi tất cả khi được tư vấn về một số trong những biện pháp (phụ phái nữ và quân lính hoàn toàn bị nockout ra). Nhưng một trong những diễn tiến liên tưởng sự vận động và di chuyển quyền lực. Trước hết, số fan biết chữ tăng lên và các luật lệ nhà nước được công bố rộng rãi bằng văn tự tức là quyền lực của giới quyền núm bị giảm bớt rạch ròi và công khai cho mọi tín đồ tra vấn. Sản phẩm công nghệ hai, việc thành lập và hoạt động các trực thuộc địa bắt đầu bên kia đại dương tạo cơ hội cho các công tư thục ra đầy đủ quyền thiết lập đất đai với thiết chế chủ yếu trị vẻ bên ngoài mới. Vật dụng ba, việc cải cách và phát triển những giải pháp quân sự có tác dụng cao và giải pháp tân, trong những số đó giới quí tộc truyền thống lâu đời ngồi trong ngựa xa được thay thế bằng đa số đội hình những chiến binh công dân sản phẩm công nghệ nặng hotline là hoplites (giáp binh), khiến cho từng công dân thoải mái nhận thức ví dụ về quyền lực của mình, buộc bên nước phải tôn trọng.
Những bước trở nên tân tiến này giúp xuất hiện ý thức dân nhà trong một số trong những thành bang, tuyệt nhất là sinh sống Athens, thành bang hùng mạnh hơn hết, ở kia mọi ra quyết định đều được biểu quyết bởi các hội đồng gồm những nam công dân trưởng thành. Dân chủ không tồn tại tính phổ quát, hoặc thường xuyên xuyên. Gồm có thời kỳ các nhà “độc tài”, hoặc một nhóm nhỏ tuổi các công dân số 1 gọi là “nhóm tập quyền”, cai trị.
“Nếu quần chúng. # Hy Lạp có thể đạt đến sự thống nhất chủ yếu trị họ hoàn toàn có thể điều khiển phần còn lại của thế giới.”
Aristotle, Chính Trị, rứa kỷ đồ vật 4 TCN
Sự trỗi dậy cùng suy vong của Athens
Những nỗ lực của đế chế ba Tư hùng bạo dạn ở phía đông nhằm đoạt được Hy Lạp vào vào đầu thế kỷ thứ 5 bị đạo quân láo lếu hợp có thủy binh của Athens hợp với bộ binh một thành bang nòng cốt Hy Lạp không giống là Sparta, tấn công bại. Sau thành công này, Athens bước đầu áp bức những thành bang láng giềng và đồng minh yếu gắng hơn của mình, khiến một số họ quay thanh lịch về phe với đối thủ của Athena là Sparta. Xung đột tạo thêm và cao điểm là chiến tranh Peloponnesia kéo dãn dài và tiêu tốn (431 – 404 TCN). Với thảm bại của Athens, Sparta trở thành quyền lực tối cao thống trị – với rồi cũng hống hách như Athens dịp trước, dẫn mang đến một loạt những cuộc chiến nội bộ hủy diệt nhau. Hy Lạp, do đó bị suy yếu đi, vươn lên là miếng mồi ngon mang lại vị vua máu chiến đầy tham vọng ở phương bắc: Philip II vùng Macedon, thân phụ của Alexander Đại Đế. Bị Philip vượt qua tại Chaeronea vào khoảng thời gian 338 TCN, Hy Lạp ở đầu cuối mới thống tốt nhất – mà lại dưới ách đô hộ của ngoại bang.
Triết lý và khoa học Hy Lạp
Tất cả những trận chiến này ko mấy ảnh hưởng tiêu cực mang đến đời sống trí thức của Hy Lạp. Không rõ vì sao tinh thần tra vấn của người Hy Lạp cổ xưa rất nhiệt huyết, nhưng niềm tin ấy rất có thể phản ánh trong từ nguyên “philosophy” (triết lý) của chúng ta (người phương Tây) nguồn gốc xuất xứ từ chữ Hy Lạp “philosophos”, gồm nghĩa “người yêu thương tri thức.” Đối với người Hy Lạp lãnh vực triết lý không chỉ đề cập đến đạo đức học, vô cùng hình học với luận lý học, hơn nữa đề cập đến cục bộ những gì nhưng mà ngay nay ta gọi là khoa học.
Những triết gia Hy Lạp đầu tiên, từ nắm kỷ thiết bị 6 TCN, chưng bỏ lối lý giải mang tính thần thoại cổ xưa về nhân loại vật lý, và cầm vào đó nhắm tới một yếu đuối tố riêng biệt mà họ tin là nằm bên dưới vạn vật. Phần nhiều tín trang bị của Pythagoras coi xét cách thức thế giới từ bỏ nhiên rất có thể được mô tả bởi những số nguyên, trong khi những bạn khác nghiên cứu và phân tích sự vô hạn bằng những nghịch lý và đặt ra những thắc mắc liệu sự phát triển thành đổi, như được biểu lộ qua sự chuyển động, là 1 thực tại xuất xắc ảo giác.
Vào nỗ lực kỷ thiết bị 5 TCN triết gia Socrates của Athens tập trung học thuật của bản thân vào những vụ việc đạo đức và chủ yếu trị, trí tuệ sáng tạo ra một phương thức biện triệu chứng hỏi đáp để điều tra khảo sát giá trị luận lý của không ít mệnh đề. Đệ tử của Socrates là Plato xác quyết rằng bản chất tột thuộc của thực tại ko thể nắm bắt qua giác quan, mang lại rằng trái đất vật lý mà họ trải nghiệm chỉ với hình bóng của không ít thể dạng lý tưởng của sự vật.
Học trò của Plato, Aristotle, tất cả một bí quyết tiếp cận đối chiếu hơn, nỗ lực xác định, phân các loại và giải thích thế giới ông đã sống. Do đó ngoài câu hỏi khảo cứu những sự việc thuộc đạo đức, thẩm mỹ, siêu hình và chính trị, ông cũng con quay ra nghiên cứu về rất nhiều đề tài như sinh học, đồ lý và vũ trụ học. đầy đủ lời dạy của Aristotle ách thống trị cả giới trí thức Tây phương và Hồi giáo mang đến mãi cho Cuộc bí quyết Mạng khoa học vào cố kỉnh kỷ 16 và 17.
Một số nhà khoa học Hy Lạp nổi bật
Pythagoras (thế kỷ thiết bị 6 TCN): hiểu được Trái Đất là 1 khối cầu, và thiết lập cấu hình cơ sở số học cho hầu như hòa âm.Empedocles (khoảng 490 – 430 TCN): cho rằng mọi thứ chất số đông hợp thành bởi vì bốn yếu đuối tố.Democritus (khoảng 460 – 370 TCN) cùng Leucippus (thế kỷ đồ vật 5 TCN): đề xuất rằng vật chất được tạo ra thành bởi những bộ phận vi tế bất khả phân, như nhau nhau, điện thoại tư vấn là nguyên tử.Hippocrates (c.460–c.377 TCN): danh tiếng với biệt danh “cha đẻ của ngành y”.Euclid (khoảng 300 TCN): đúc kết gốc rễ hình học trong bộ Các yếu hèn Tố, được giảng dạy trong các trường học trên toàn nhân loại đến tận ngày nay.Aristarchos vùng Samos (c.310–230 TCN): biết rằng Trái Đất luân chuyển quanh trục của nó và quay quanh Mặt Trời.Archimedes (c.287–c.212 TCN): tiên phong trong lãnh vực cơ học tập và sản xuất nhiều lắp thêm tính xảo. Ông cũng là người tìm ra được một định vẻ ngoài vật lý sở hữu tên ông – mức độ đẩy Archimedes, cùng là người chứng minh được công thức diện tích s mặt mong và thể tích khối cầu bởi một phương pháp độc đáo đầy sức thuyết phục.Eratosthenes vùng Cyrene (c.276–c.194 TCN): tính được chu vi của Trái Đất cùng với độ đúng đắn khó tin.Ảnh tận hưởng nghệ thuật
Cách tiếp cận của bạn Hy Lạp đến thẩm mỹ và nghệ thuật và phong cách xây dựng phản ánh triết lý của họ. Những tác phẩm điêu khắc của mình tìm tòi cách thể hiện ưng ý Platonic (thuần khiết) của loại Mỹ buổi tối hậu, rộng là trình bày những cá nhân thực sự với tất cả những khiếm khuyết yêu cầu có. Bản vẽ xây dựng Hy Lạp dựa vào những làm nên học, hiện tại thân tín điều trường phái Pythagoras về ý nghĩa bao trùm của số lượng và tỉ lệ thành phần trong tự nhiên và thoải mái và ôm trọn toàn bộ những gì call là “nghệ thuật cổ điển” – sự cân nặng bằng, tính tỉ lệ, sự mặt đường bệ, tính hoàn mỹ. Người La Mã tiếp đến vay mượn cục bộ những giá bán trị thẩm mỹ của fan Hy Lạp, nhưng mà rồi đã biết thành quên lãng hầu như sau lúc đế quốc La Mã sụp đổ. Câu hỏi phát hiện lại bọn chúng ở châu Âu vào nạm kỷ 15 dẫn đến một trong những thành tựu nghệ thuật vĩ đại tuyệt nhất trong thời Phục Hưng.
Thời Phục Hưng cũng chứng kiến sự yêu quý bùng nổ của công chúng đối với những siêu phẩm nghệ thuật lẫn văn chương đúc kết từ thần thoại Hy Lạp cùng những mẩu chuyện về trận chiến Thành Troy với phần tiếp theo, được kể bởi Homer và các tác trả khác, nổi bật là thi sĩ La Mã Ovid. Cũng gây ảnh hưởng sâu xa là các kịch tác gia Hy Lạp đẩy đà như Aeschylus, Sophocles với Euripides, cơ mà những thảm kịch của chúng ta đào sâu vào phương pháp con tín đồ đối phó với nghịch cảnh tàn khốc nhất, khơi gợi cho khán giả điều nhưng Aristotle quánh tả là “lòng yêu thương xót cùng nỗi khiếp sợ.” hầu hết vở kịch của họ cũng có thể có tầm tác động lớn lao đến thảm kịch Âu châu, cùng thật ra đến tổng thể cách thức bọn họ nhìn thấy bao gồm mình như các con người.
TÓM TẮT
Văn hóa Hy Lạp nằm tại cội mối cung cấp của đậm chất ngầu và cá tính Tây phương.
DÒNG THỜI GIAN
| k. 1600 TCN | Bắt đầu nền tân tiến Mycenae Thời Đại Đồ Đồng ở Hy Lạp |
| k. 1150 TCN | Bắt đầu “thời kỳ về tối tăm” của Hy Lạp |
| k. 800 TCN | Xuất hiện các thành bang Hy Lạp |
| k. 750 TCN | Thiên nhân vật ca của Homer được viết ra |
| k. 590 TCN | Solon biên soạn ra bộ phương tiện ở Athens |
| k. 507 TCN | Cải cách dân nhà của Cleisthenes sinh hoạt Athens |
| 490 TCN | Hy Lạp làm tan đạo quân cha Tư sinh sống Marathon |
| 480 TCN | Hy Lạp vượt mặt thủy binh ba Tư sinh sống Salamis |
| 440 TCN | Athens đạt mức đỉnh cao quyền lực dưới thời Pericles |
| 431 TCN | Bùng phát chiến tranh Peloponnesia giữa Athens và Sparta cùng các đồng minh |
| 404 TCN | Athens bị tiến công bại |
| 338 TCN | Philip vùng Macedon tấn công bại các thành bang Hy Lạp trên Chaerone |
05 ALEXANDER ĐẠI ĐẾ
Lúc ngài qua đời ở tuổi chỉ mới 32, Alexander Đại Đế vùng Macedonia đã chinh phục hầu hết các vùng đất trên quả đât mà tín đồ Hy Lạp cổ đại biết đến vào thời đó, từ bỏ Anatolia, Syria cùng Ai Cập sinh sống phía tây qua Mesopotamia, tía Tư với trung Á ngơi nghỉ phía đông, thậm chí tận Ấn Độ.
Sự nghiệp sáng chói của Alexander, phần lớn kỳ công, lòng độ lượng so với kẻ thất bại và chất xám truy cứu vãn không hoàn thành đã biến ông trần ngọc thành bậc anh dũng vượt trội của thời cổ đại. Vào thời trung cổ ngài được tôn xưng là 1 trong những trong cha danh tướng hào hiệp to tướng của nhân loại – kề bên Hector, người hero huyền thoại thành Troy, với Julius Caesar. Ngày nay, những phương án quân sự đổi mới của Alexander vẫn còn được nghiên cứu và phân tích trong các học viện quân sự chiến lược trên khắp chũm giới.
Tuy vậy, Đế chế của Alexander non yểu và sau khi ngài tắt thở bị sâu xé vì chưng những vị tướng tranh chấp của ngài. Mặc dù sự thống độc nhất về thiết yếu trị qua đi vô cùng nhanh, nhưng lại sức tác động về văn hóa của công cuộc tạo ra đế chế hóa ra lâu dài thêm hơn nhiều, và 1 thời kỳ Hy Lạp hóa mới, kết hợp những nguyên tố Hy Lạp và bạn dạng địa, vẫn đầy sức sinh sống trong vùng đông Địa Trung Hải và tây Á cho đến khi fan Ả Rập xâm lược sát một ngàn năm sau đó.
Sự trỗi dậy của Macedon
Vương quốc núi non của Macedon giỏi Macedonia nằm về phía bắc khu vực trung trung ương Hy Lạp bao gồm Thessaly, Aetolia, Boeotia, Attica với Peloponnese. Dân Macedonia, mặc dù nói thổ ngữ Hy Lạp, từ tương đối lâu bị fan Hy Lạp khác xem là lạc hậu với hoang dã, 1 phần bởi bởi họ duy trì một triều đại phụ thân truyền bé nối, tương phản với các khối hệ thống chính trị của các thành bang Hy Lạp.
Chiến tranh liên miên giữa và trong số thành bang Hy Lạp từ vào cuối thế kỷ thứ 5 TCN khiến họ trở đề nghị suy yếu và tạo cơ hội cho Macedon lợi dụng. Vào năm 359 TCN phụ vương của Alexander, Philip II, đăng quang vua với quyết tâm cầm lấy cơ hội mà lỗ trống quyền lực tối cao ở phương nam sinh sản ra. Philip triển khai tái tổ chức triển khai quân team Macedon, bổ sung kỵ binh với khinh binh cơ cồn vào nhóm hình sát binh vật dụng nặng cực nhọc xoay trở, theo thông tin được biết dưới thương hiệu pha-lăng, được thực hiện để chọc thủng phòng đường quân thù. Củng cố biên cương phía bắc, Philip tập trung sức mạnh về phương nam, thực hiện đòn nước ngoài giao và quân sự để dành được sự kẻ thống trị lên các thành bang Hy Lạp, mà đỉnh điểm là thành công quyết định nghỉ ngơi Chaeronea vào khoảng thời gian 338.
Con trai Philip là Alexander mới chỉ 18 tuổi đã cố gắng quyền chỉ đạo cánh trái của quân đoàn Macedon tại trận Chaeronea. Thân phụ ngài từ khóa lâu đã nhận thấy tiềm năng và hoài bão của con trai, yêu cầu đã mời triết gia mập ú Aristotle làm cho thầy dạy cho vị hoàng tử trẻ con tuổi cùng đám bạn chí cốt. Chính từ Aristotle nhưng Alexander giành được niềm ham mê triết học, y học cùng văn chương, và gia tài mà ngài trân trọng độc nhất là bạn dạng sách của Homer có chú giải nhưng Aristotle khuyến mãi ngay ngài.
“Ở tuổi tôi Alexander sẽ là vị vua của khá nhiều dân tộc, trong những lúc tôi chưa thành tích được điều gì thực sự xứng đáng kể. . . “
Lời của Julius Caesar, vì Plutarch ghi lại trong cuốn Cuộc Đời của Caesar, thế kỷ 1 – 2 SCN.
Một thập niên chinh phạt
Philip đã lên chiến lược cho chiến dịch kháng lại kẻ thù truyền kiếp của Hy Lạp, đế chế ba Tư, thì bị ám sát vào thời điểm năm 336 TCN. Alexander ko mất thời hạn để ngừng ước nguyện của thân phụ. Năm 334 ngài dẫn một quân đoàn gần 50,000 cựu binh vào châu Á, cùng gặt hái một loạt những trận đánh thắng lợi chống người bố Tư khi hành binh qua Anatolia, Syria, Ai Cập cùng Mesopotamia. Năm 331 ngài đối mặt với vua tía Tư, Darius III, bên trên bình nguyên bát ngát Gaugamela, phía bắc sông Tigris. Mặc dù có quân số tối thiểu đông gấp hai quân của Alexander, Darius cần thiết nào địch nổi thiên tài quân sự chiến lược của kẻ thù, và khi chuần của ông bị áp hòn đảo và tan tung ông cởi chạy ngoài trận địa. Tiếp đến Darius bị một vị tướng mạo bất mãn của ông giết bị tiêu diệt – khiến cho Alexander cực kỳ căm phẫn.
Alexander tuyên cha mình là tín đồ kế vị Darius có tác dụng “vua của những vì vua”, với tiến đánh những tỉnh lỵ bố Tư nghỉ ngơi trung Á, như Parthia cùng Bactria, không chấm dứt trông cậy vào sự hậu thuẫn của nô lệ và các quan lại cha Tư, cùng cưới một công chúa vùng Bactria, Roxana. Giờ đã ở quá xa nhà, Alexander nhận thức sự cần thiết phải bắt tay hợp tác với những dân tộc bị đoạt được và đồng ý tập quán của họ – như trường đoản cú xưng là 1 trong vị thần – nhưng lính tráng Hy Lạp cùng Macedon trong mặt hàng ngũ ngài bất mãn cùng với những tình tiết như thế. Tuy vậy ngài dẫn dắt họ trong một chiến dịch chiến thắng qua vùng núi non vào tận thung lũng sông Ấn và miền Punjab, vào thời điểm năm 324 TCN, quân team nổi loạn cùng không chịu tiến xa rộng về phía đông. Trở về phía tây, Alexander mang đến Babylon, tại kia ngài ban đầu lên hầu hết kế hoạch cho hồ hết chiến dịch new – chống Arabia, và rồi sau đó có thể vào vùng Tây Địa Trung Hải để tuyên chiến đối đầu và cạnh tranh với sức mạnh đang lên của Carthage và La Mã. Nhưng đông đảo kế hoạch này không khi nào được thực hiện, khi vào năm 323 TCN Alexander bất thần qua đời vì một trận sốt sau đó 1 chầu chè chén bát say sưa.
Con mặt đường một đời chinh chiến của Alexander khởi đi từ quê nhà Macedonia qua Ấn Độ và xong ở Babylon
Chiến mã của Alexander
Khi Alexander còn trẻ, có một con chiến mã bất kham, quá hung hăng mang lại nỗi không ai hoàn toàn có thể cởi được. Duy chỉ Alexander chuyển phiên sở leo lên mình ngựa và kềm chế được nó. Ngài đặt tên nó là Bucephalus. Về sau Bucephalus trở thành các bạn chiến đấu bất phân ly của Alexander, share với ngài đông đảo vinh quang một trong những tháng ngày bao gồm phạt, cùng không chịu để ai tháo lên trừ ngài. Đến lúc sẽ 26 tuổi Bucephalus vẫn còn đó mang Alexander trên sườn lưng trong mũi hốt nhiên kích kỵ binh nòng cốt tại Trận Gaugamela, và tiếp nối dong ruổi theo ngài cho tận Ấn Độ. Tại đây, ở tuổi 30, Bucephalus chết do tuổi tác cùng kiệt sức. Alexander thừa yêu quí chú ngựa chiến cưng của chính bản thân mình đến nỗi đánh tên một thành phố vừa thành lập và hoạt động trên bờ đông sông Ấn là Bucephala.
Di sản của Alexander
Lúc Alexander qua đời, vk Roxana của ngài đang với bầu, nhưng không có sắc luật rõ ràng về người kế vị. Truyền thuyết thần thoại kể rằng, khi ngài hấp hối, cận thần hỏi rằng ngài sẽ truyền lại ngôi vua mang lại ai, thì ngài trả lời, “Cho ai gồm gươm sắc nhất.” Cuộc đấu tranh giành quyền lực xảy ra tiếp nối giữa các tướng lĩnh của Alexander – trong những số ấy cả Roxana lẫn đàn ông đều bị gần cạnh hại – kéo dài hơn nữa 12 năm, kế tiếp hình thành ba khối quyền lực chính. Seleucus kẻ thống trị một vùng tây Á bao la, giao động bằng đế chế tía Tư cũ; Antigonus thống trị Hy Lạp cùng Macedon; còn Ptolemy cai trị Ai Cập. Đế chế Seleucid từ từ tan chảy thành một nhóm vương quốc, với trong vậy kỷ thứ hai TCN Macedon và Hy Lạp lâm vào hoàn cảnh tay tín đồ La Mã. Ở Ai Cập, các dòng dõi Ptolemy thu nạp truyền thống bạn dạng địa, trở thành các pha-ra-ông và giữ vững sự thống trị cho đến 31 TCN, khi đàn bà Hoàng lẫy lừng Cleopatra VII cùng với người tình của bà, vị tướng tá La Mã Mark Anthony, bị Octavian, nhà vua Augustus tương lai, đánh bại và tự mình kết liễu cuộc đời.
“Về thể hóa học ông là tín đồ rất tuấn tú và yêu quý vượt qua khó khăn . . . Còn về lạc thú tinh thần, thì chỉ tất cả vinh quang là ông không còn nhàm chán.”
Arrian, Các Chiến Dịch của Alexander, thế kỷ thứ hai SCN.
Tuy nhiên di tích của Alexander vẫn trường tồn sau thời điểm đế chế ngài đã tiêu vong. Trên mọi đế chế ngài đã mang lại xây dựng các thành phố, một trong những mang tên Alexandria nhằm vinh danh ngài. Những tp này um tùm nhà buôn và nghệ nhân Hy Lạp lan truyền văn hóa phiên bản địa của mình rất xa và hết sức rộng, giúp mang Đông với Tây xích lại ngay sát nhau trong một môi trường thiên nhiên giao yêu quý duy nhất. Lừng danh nhất trong số thành phố với tên Alexandria, Alexandria sinh hoạt Ai Cập, đã trở thành trung tâm học thức của vùng Địa Trung Hải trong vô số nhiều thế kỷ, cùng thư viện béo bệu của nó, sau sự bảo trợ của tôn thất Ptolemy, trở nên nơi lưu lại trữ tất cả kiến thức được tích lũy từ thời cổ đại.
TÓM TẮT
Các cuộc chinh phạt của Alexander truyền bá văn hóa truyền thống và thương mại dịch vụ Hy Lạp qua khắp một vùng rộng lớn.
DÒNG THỜI GIAN
| 359 TCN | Philip II kế vị ngôi vua làm việc xứ Macedon |
| 338 TCN | Philip tấn công bại những thành bang Hy Lạp nghỉ ngơi Chaeronea |
| 336 TCN | Alexander kế vị Philip sau thời điểm ông này bị ám sát |
| 334 TCN | Alexander vượt mặt quân ba Tư trên Granicus |
| 333 TCN | Alexander đánh bại quân cha Tư tại Issus |
| 331 TCN | Ba tư thảm bại ở đầu cuối tại Gaugamela |
| 326 TCN | Alexander chiến hạ Trận Hydaspes sinh hoạt miền Punjab |
| 324 TCN | Binh lính nổi loạn cách Alexander trở lại tây |
| 323 TCN | Alexander tạ thế tại Babylon |
| 312 TCN | Seleucus thành lập và hoạt động đế chế Hy Lạp hóa sống Tây Á. |
| 306 TCN | Antigonus tùy chỉnh cấu hình triều đại Antigonus ngơi nghỉ Hy Lạp và Macedon |
| 305 TCN | Ptolemy vươn lên là nhà ách thống trị Ai Cập |
| 247 TCN | Parthia tách bóc ra khỏi đế chế Seleucid |
| 167 TCN | La Mã xâm lăng Macedon |
| 146 TCN | Hy Lạp biến đổi một thức giấc của La Mã |
| 31 TCN | Cleopatra bị quân La Mã vượt qua ở Actium |
Bạn cũng có thểThích
