Như đã nói ở nội dung bài viết trước, khảo sát điền dã rất có thể hiểu nôm na là điều tra thực tế, tức là người phân tích sẽ đề xuất đi tiếp xúc với những người thật vấn đề thật để tìm kiếm tư liệu cho nghiên cứu của mình. Phương pháp điều tra này được áp dụng trong không hề ít ngành khoa học xã hội như: xóm hội học, ngôn từ học, nhân học, dân tộc bản địa học v.v… Ở nội dung bài viết này, bạn viết sẽ trình bày việc khảo sát điền dã trong nghành nghề dịch vụ xã hội học, cũng chính vì đây là nghành nghề mà pp khảo sát điền dã được áp dụng nhiều nhất, có không thiếu thốn các quy trình nhất.
Bạn đang xem: Nghiên cứu điền dã là gì
Phải chuẩn bị những gì trước lúc đi điền dã?
– Đầu tiên, đặc trưng nhất, chính là người phân tích phải khẳng định được rõ đề tài, vấn đề phân tích và phạm vi, đối tượng người sử dụng điều tra. Bạn có nhu cầu làm phân tích ở hà nội thủ đô hay tỉnh giấc khác, bạn dự tính sẽ đi gặp gỡ những người dân nào. Đối với đối tượng người dùng điều tra, tùy từng đề tài mà việc tìm kiếm đối tượng dễ tuyệt khó. Lấy ví dụ như khi ước ao làm đề bài về “phản ứng của sinh viên với báo lá cải” (ví dụ thế) thì bạn chỉ cần đi vào trường đại học và túm bất kỳ 1 sinh viên như thế nào đó trên phố là bao gồm thể ngừng phỏng vấn. Tuy nhiên nếu như bạn muốn làm vấn đề về “bạo lực gia đình” thì việc tìm và đào bới kiếm trở nên trở ngại hơn nhiều. Chúng ta chỉ có thể lên list một vài fan mà bạn biết. Và thông thường ở trường đúng theo này, người nghiên cứu và phân tích thường áp dụng pp lấy mẫu mã “quả ước lăn”, có nghĩa là phỏng vấn kết thúc người thứ 1 thì đang nhờ họ reviews người thứ 2, fan thứ 3 … Đối với 1 luận văn thạc sỹ, thông thường bạn sẽ phải tiến hành nghiên cứu và phân tích 30 chủng loại (tức là sẽ vấn đáp ít độc nhất vô nhị 30 người)
– Tiếp theo, người phân tích phải sẵn sàng trước một danh sách những câu hỏi sẽ được dùng trong rộp vấn.
– trang bị dụng mà người nghiên cứu và phân tích cần phải luôn luôn luôn có theo: máy ghi âm, pin, thứ ảnh, bút, giấy, đá quý (để khuyến mãi cho bạn được bỏng vấn)
Quá trình điền dã:
– hotline điện hứa hẹn trước đối tượng người tiêu dùng phỏng vấn.
– Đến chỗ hẹn đúng giờ.
– bước đầu quá trình bỏng vấn.
Đây là việc gian khổ khổ ải độc nhất vô nhị trong quy trình điền dã, và có một vài điểm lưu ý như sau
Một cuộc phỏng vấn phải kéo dài ít nhất 40 phút và không giới hạn thời gian. Bao gồm lần bản thân đã tiến hành phỏng vấn vào 3 tiếng đồng hồ thời trang liền với cùng 1 người.
Mặc dù bạn đã sẵn sàng trước danh sách thắc mắc ở nhà, nhưng phỏng vấn không có nghĩa là bạn mang list đó ra, đọc câu hỏi để bọn họ trả lời. Đối cùng với luận văn thạc sỹ, khi nhưng đề tài nghiên cứu tương đối phức tạp, thì khi mở đầu một cuộc phỏng vấn, chúng ta nên bước đầu từ những thắc mắc thân thuộc độc nhất như hỏi người được vấn đáp những sự việc cơ bản: tên, tuổi, nghề nghiệp, quê quán. Nếu như bạn và họ bao gồm một điểm phổ biến nào kia (cùng quê, cùng tuổi, từng có tác dụng cùng công ty) thì hãy lợi dụng ngay thông tin này nhằm tán chuyện với bọn họ và chế tạo dựng một mối liên kết gần gũi giữa nhị người. Vậy nên cuộc phỏng vấn sẽ tiện lợi hơn. Lúc không khí nói chuyện đã mất xa lạ, bạn có thể hỏi vào những sự việc bạn nên tìm hiểu. Đặc biệt lưu lại ý: không ráng danh sách câu hỏi trên tay nhằm đọc ra. Toàn bộ những thắc mắc nên khởi đầu từ trong đầu bạn.
– xong xuôi phỏng vấn: bộ quà tặng kèm theo quà họ, đàm phán số năng lượng điện thoại, dựa vào họ ra mắt người tiếp theo, đề xuất chụp phổ biến một bức ảnh với họ, xin phép được chụp hình ảnh chỗ làm/ khu vực ở của mình v.v… (hãy chụp nhiều ảnh nhất tất cả thể, bao gồm cả những thiết bị bạn nhận định rằng ko liên quan, vị rất rất có thể sau này sẽ nên dùng đến)
– sau thời điểm phỏng vấn: viết lại nhật ký kết điền dã. Tức là viết lại từ bây giờ bạn đã đi chạm chán những ai, kia là những người như vậy nào, khu vực hẹn chất vấn là địa điểm nào, bọn họ đi mấy người, không khí thủ thỉ có dễ chịu và thoải mái không v.v… Hãy biên chép lại một giải pháp tỷ mỷ cẩn thận nhất đông đảo gì đã xảy ra, vì việc này rất bổ ích khi chúng ta viết luận văn.
– các bước cuối cùng của pp khảo sát điền dã là gửi toàn bộ bạn dạng ghi âm thành phiên bản word, có nghĩa là bạn nghe lại tệp tin ghi âm với đánh ra văn bản word. Nguyên tắc: hãy đánh chính xác từng trường đoản cú từng chữ xuất hiện thêm trong cuộc nói chuyện, bao gồm cả những lúc họ ậm ừ cũng đề xuất đánh vào, tất cả những câu bản thân tưởng là không thể liên quan đến đề tài cũng tấn công vào, ko được rút gọn bất kể thứ gì. Cũng chính vì khi các bạn viết luận văn, sẽ có những lúc bạn cần trích dẫn lời người được rộp vấn, và trong quá trình viết luận văn, những khi bạn sẽ nảy có mặt những ý tưởng phát minh mới với phải sử dụng những chi tiết mà lúc đầu bạn tưởng ko quan trọng. Thông thường bạn sẽ mất khoảng tầm 3 đến 5 giờ để đánh lại một đoạn ghi âm lâu năm 1 tiếng.
Ưu và nhược điểm của pp điền dã:
Nhược điểm:– Tốn tiền: kia là khi chúng ta chọn phạm vi nghiên cứu ở tỉnh khác, bạn sẽ mất những tiền nhằm đi mang lại đó, thuê nhà, ăn uống. Mình chọn phạm vi phân tích ở tp.hcm và đã cần vào kia điền dã 3 lần trong hai năm mới ngừng được luận văn.
– Tốn thời gian: câu hỏi này là đương nhiên, bởi bọn họ mất ít nhất 1 tiếng để phỏng vấn 1 mẫu, bên cạnh đó còn mất thời hạn tìm mẫu, đi lại, tấn công lại bạn dạng ghi âm v.v… Đó là chưa tính có những người mà mình phán đoán đã là đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu “đinh” của bản thân mình (vì họ có background trọn vẹn trùng khớp với phần đông gì bạn muốn nghiên cứu), nhưng lại họ rất cạnh tranh mở lời (do tính cách, hoặc vày họ thiếu tín nhiệm tưởng mình v.v..). Bởi vậy bao gồm khi phải tiến hành phỏng vấn họ các lần trong nhiều ngày những tháng bắt đầu thu được kết quả. Bản thân cũng đã từng phải cần sử dụng cách nạp năng lượng vạ khi fan ta độc nhất quyết cấm đoán phỏng vấn, cùng mình cứ rứa ngồi trước siêu thị nhà fan ta từ bỏ sáng cho trưa. Anh chủ trẻ mang lại trưa thấy yêu mến tình new bảo: thôi em ước ao hỏi gì thì hỏi đi =))
Ưu điểm:Được tiếp xúc với những người thật, vấn đề thật, được đi lại nhiều và hiểu biết thêm nhiều điều, từ kia rèn giũa năng lực quan tiếp giáp và dự đoán vấn đề. Nhiều khi các bạn sẽ bị chính fan được vấn đáp mắng, chửi; chúng ta bị fan ta khước từ không cho chạm chán phỏng vấn bởi những từ bỏ ngữ khiếm nhã; thậm chí là bạn còn bị tín đồ ta đe dọa cấm đoán phỏng vấn nữa v.v… đa số điều trên mình đã từng có lần trải qua khi tiến hành điền dã, cùng nó đã cho chính mình thêm không ít kinh nghiệm.
Có một trong những nhà nghiên cứu và phân tích đi theo pp khảo sát định lượng (phát bảng hỏi) đã cho rằng pp điều tra định tính (điền dã) không tồn tại tính đại diện. Bởi vì nếu như sử dụng bảng hỏi, chúng ta cũng có thể cùng một lúc thu về chủ kiến của hàng trăm người, thì điều tra định tính chỉ cho ta tác dụng của vài chục người là nhiều.
Thực ra pp nào cũng có những hạn chế của nó.
PP định lượng cho những kết quả, nhưng chưa chắc này đã là kết quả đúng đắn (bảng hỏi ko rõ khiến ng ta chọn nhầm câu trả lời, tín đồ được điều tra cố tình chọn câu trả lời khác thực tế v.v…). Vị vậy như đã nói ở bài xích trước, bảng hỏi phải được thiết kế với thông minh, gồm nhiều thắc mắc bẫy, 1 vấn đề hoàn toàn có thể được gài các lần vào bảng hỏi nhằm tránh trường hợp vấn đáp bừa.
PP định tính cấm đoán nhiều kết quả, bản thân tác dụng cũng phụ thuộc vào rất nhiều vào năng lực của fan nghiên cứu. Nếu người nghiên cứu có tương đối nhiều kinh nghiệm, kĩ năng phỏng vấn giỏi thì thông tin thu được vẫn nhiều, và ngược lại …
Về vụ việc pp định tính có tính thay mặt đại diện hay không thì câu trả lời là Có. Cũng chính vì mình đã từng có lần hỏi 30 fan cùng một câu hỏi, với câu trả lời mình tiếp thu là gần như là giống nhau. Có nghĩa là 30 người đó bao gồm cùng bình thường một quan niệm về một vấn đề. Như vậy, bạn có thể tạm tóm lại rằng đối với vấn đề đó, mọi người dân có cùng tầm thường một giải pháp nghĩ. Đương nhiên có thể có bạn nào đó họ không rộp vấn, và họ bao gồm cách nghĩ về khác. Đấy là không đúng số của điều tra, cơ mà là không nên số nhỏ.
Vì cả hai pp đều phải có những điểm mạnh và yếu điểm riêng, nên so với những vấn đề nghiên cứu đặc biệt quan trọng hoặc luận văn tiến sỹ, người nghiên cứu và phân tích thường kết hợp cả 2 pp này làm cho kết quả đúng đắn nhất.
Nhắn nhủ ngoài lề: Đối với hầu như sinh viên đại học khi viết luận văn, chúng ta thường dùng pp phát bảng hỏi. Nhưng để ý là đừng gồm khai khống lên rằng chúng ta đã phát hàng trăm bảng hỏi, hay những 500 bảng hỏi, rồi hiệu quả thu được là chũm này ráng này. Các thầy cô giáo sẽ biết ngay kia là bạn đang bịa. Tốt nhất, hãy nói ra đúng chuẩn con số mà các bạn làm được. Bởi tùy từng đề tài mà con số mẫu bỏ túi sẽ khác nhau, nhưng so với lv đại học, 200 mẫu mã đã được mang đến là rất nhiều với các bạn, còn với luận văn thạc sỹ là khoảng tầm 1000 mẫu.
Xem thêm: Sự kiện quỷ ăn tạng - review tee yod: quỷ ăn tạng
Trong nhiều năm qua, phương thức luận được nhiệt tình nhiều trong các ngành công nghệ xã hội nói tầm thường và Nhân học nói riêng. Tuy nhiên, hầu hết các tác giả đều đặt mối đon đả vào số đông công đoạn, phần lớn thao tác cụ thể với những điều khiếu nại trên thực địa. Trong lúc đó, những đàm đạo về cách thức luận trên phương diện triết học hết sức ít khi được quan tâm. Dựa trên quá trình nghiên cứu thực địa về người Dao ở huyện Sa Pa, tỉnh giấc Lào Cai, nội dung bài viết hướng đến trao đổi về “sự định vị” cùng “tính bội phản thân”, nhị thuật ngữ đặc trưng trong nghiên cứu định tính. Đây có thể coi là một đàm đạo về cách thức luận được đúc kết trong vượt trình nghiên cứu và phân tích thực địa nhằm mục tiêu trả lời những câu hỏi như nhà nghiên cứu và phân tích là ai và tại đoạn nào trên thực địa?; quy trình thực địa nhà nghiên cứu tương tác với đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu như vậy nào? vụ việc đạo đức công việc và nghề nghiệp trong quy trình thực địa được biểu hiện ra sao?… Nói bí quyết khác, đó là một cách tiếp cận quy trình trải nghiệm ở trong phòng nghiên cứu vãn trên thực địa nhằm khám phá thế giới quan, nhân sinh quan lại của chính nhà nghiên cứu.
Mở đầu
Trong vài ba thập niên gần đây, thuật ngữ “trải nghiệm” được nhiều nhà công nghệ xã hội quan liêu tâm, đặc biệt là các đơn vị nhân học tập và hiện ra cả một lĩnh vực về nhân học trải nghiệm. Quan niệm trải nghiệm được hiểu như là một quy trình tiếp xúc, can hệ với các yếu tố trong một môi trường nhất định với có tác động đến tri thức, kỹ năng và quan lại điểm cuộc sống thường ngày của đơn vị nhất định. Kể tới trải nghiệm là kể tới trải nghiệm của một công ty nhất định, không phải là một đối tượng chung chung. Cửa hàng của trải nghiệm có thể là một cá nhân hoặc một cùng đồng. Tuy nhiên, hầu như các nghiên cứu về trải nghiệm tập trung vào so sánh sự từng trải của đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu giúp của họ. Đó là trải nghiệm cá nhân của một bạn qua những phân tích về lịch sử cuộc đời, hay đòi hỏi của một cộng đồng trong một quá trình nào đó qua những phân tích về hồi cố. Điều này phần nào cho biết thêm sự lưu ý đến trải nghiệm của đối tượng mà nhà phân tích tiếp cận. Sự thử dùng được nghiên cứu, so với để đào bới lý giải các quy trình vận hễ của đối tượng người tiêu dùng chủ thể. Còn trải nghiệm của chính những nhà nghiên cứu và phân tích thì sao? Đó vẫn còn là một khoảng không trong quá trình nghiên cứu về lịch sử dân tộc khoa học ở Việt Nam. Lý do phải tò mò sự trải nghiệm của những nhà nghiên cứu? bởi vì đó là một trong con đường để tiếp cận thế giới quan, nhân sinh quan ở trong nhà khoa học, là một trong con đường để gọi sâu hơn về những công trình nghiên cứu của những nhà khoa học. Quá trình trải nghiệm của những nhà nghiên cứu chính là quá trình liên quan giữa nhà nghiên cứu và phân tích với đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu, nó tác động nhiều đến quả đât quan, nhân sinh quan, ý kiến khoa học và cả đạo đức nghề nghiệp khoa học của nhà nghiên cứu.
Bài viết này bàn bạc về một trong những trải nghiệm của tác giả trong khoảng hơn 10 năm (2008-2020) phân tích thực địa đối với nhóm người Dao ở huyện Sa Pa, thức giấc Lào Cai. Trong khoảng thời gian này đã có khá nhiều chuyến khảo sát với khá nhiều chủ đề quan lại tâm không giống nhau và một số công dụng nghiên cứu vãn đã được trình bày trong một số bài viết hay luận văn liên quan. Tuy nhiên, trong quá trình tiếp cận, vị nhiều nguyên nhân không giống nhau nên chưa thể trình bày có hệ thống những phương pháp, thao tác làm việc kỹ thuật đã vận dụng trên thực địa, đặc biệt là các cách thức định tính-phương pháp chủ đạo được tuyển lựa trong quá trình sản xuất tri thức. Điều đó cũng không phải xa lạ gì do trong truyền thống học thuật Việt Nam, những vấn đề phương pháp nghiên cứu thường được đánh giá như là công tác hậu trường và ít lúc được đưa ra để phân tích trên những công trình nghiên cứu học thuật. Nó chỉ được bàn thảo nhiều trong khâu sẵn sàng cho một dự án công trình nghiên cứu.
Những sự việc của phương thức luận
Gần đây, các cách thức trong nghiên cứu và phân tích khoa học ở Việt Nam được rất nhiều người quan liêu tâm. Khi đàm đạo về sự việc này, một nhà phân tích nước quanh đó nhận xét: “Việt nam có khuynh hướng áp dụng quy mô thực chứng đã kẻ thống trị trong các kiến tạo nghiên cứu vãn thực nghiệm với thực tiễn, cần các cách thức định lượng được chú trọng nhiều hơn. Điều này tức là các bảng câu hỏi, điều tra và lập bản đồ thường xuyên được ái mộ hơn các cuộc vấn đáp bán cấu trúc, lịch sử hào hùng truyền miệng, quan tiếp giáp tham gia xuất xắc các phương pháp nghiên cứu cụ thể khác” (Scott, Miller với Lloyd, 2005, 31). Thừa nhận xét này có thể đúng trong một số nghành khoa học, mặc dù nhiên, trong phân tích dân tộc học-nhân học ở nước ta thì không phải chính xác. Từ khá sớm, các nhà dân tộc học Việt Nam, có thể chịu tác động từ truyền thống lịch sử dân tộc học Pháp, đang hình thành cách thức nghiên cứu vãn điền dã lâu năm ngày và thực hiện nhiều cách thức nghiên cứu vớt định tính (Nguyễn Duy Thiệu, 2016). Hầu như các công trình nghiên cứu và phân tích Dân tộc học, Nhân học của rất nhiều học giả nổi tiểng ở vn từ thời điểm giữa thế kỷ XX đến vào cuối thế kỷ XX như Nguyễn Văn Huyên, Nguyễn từ Chi, Đặng Nghiêm Vạn, Phan Hữu Dật… mọi là công dụng của thừa trình nghiên cứu và phân tích định tính là nhà yếu. Đặc biệt là quá trình phân tích thực địa và phương pháp định tính của Nguyễn từ Chi, một người có tác động rộng khủng về phương thức luận đối với Dân tộc học nước ta nửa sau nỗ lực kỷ XX, và được nhiều người xem như là mẫu mực trong cách thức luận (Bùi Xuân Đính, 2016; Nguyễn Duy Thiệu, 2016; Lê Hồng Lý, 2016; è Hữu Sơn, 2016). Các cách thức định lượng mới thịnh hành vài thập niên cách đây không lâu trong làng mạc hội học hay là một số ngành khác. Điều đó nhằm phần nào xác định rằng các phương thức nghiên cứu định tính trong công nghệ xã hội, đặc biệt trong nghiên cứu nhân học không hẳn là sự việc mới. Tuy nhiên, bàn bạc về các cách thức định tính dưới ánh mắt triết học tập hay phương thức luận thì lại bắt đầu được quan lại tâm gần đây khi lộ diện những công trình xây dựng nghiên cứu luận bàn trực tiếp về sự việc này (Rose, 1997; Scott, Miller và Lloyd, 2005; Nairn, Munroand với Smith, 2005; Nguyen Thu Huong, 2007; Bonnin, 2010; Mac
Kenzie, Christensen và Turner, 2015…).
Trong khi những nhà nghiên cứu và phân tích Việt Nam triệu tập sự thân yêu vào những thao tác, kỹ thuật tuyệt các phương thức cụ thể trong phân tích định tính, thì những nhà nghiên cứu nước ngoài lại thân thiết nhiều đến khía cạnh triết học. Trong đó, fan ta luận bàn nhiều về hai tư tưởng Positionality và Reflexivity. Positinality là 1 trong thuật ngữ trìu tượng, hoàn toàn có thể hiểu theo rất nhiều nghĩa khác nhau. Trong phân tích nhân học, hoàn toàn có thể tạm phát âm thuật ngữ này là “sự định vị” ở trong nhà nghiên cứu, bao gồm dân tộc, giới tính, tôn giáo, xu cố tình dục, giai tầng, ý kiến sống (hay ý kiến chính trị), sự trải nghiệm… cũng tương tự khả năng kết hợp, vận dụng các yếu tố này vào những trường hợp nuốm thể. Trong khi đó, reflexivity rất có thể hiểu là “tính bội phản thân”, là quy trình tự thừa nhận thức về bản thân nhà phân tích trong sự đồng cảm, chia sẻ và hệ trọng với đối tượng nghiên cứu, là một quy trình hướng nội của nhà nghiên cứu trong quá trình tương tác với đối tượng người dùng nghiên cứu. Sự xác định và tính phản nghịch thân tất cả vai trò quan trọng đặc biệt trong việc xác xác định thế, quy trình tiếp cận và khai quật thông tin tương tự như đạo đức công nghệ của người làm nghiên cứu. Nó cũng tác động lớn đến trái đất quan, nhân sinh quan của người nghiên cứu và phân tích trong các công trình phân tích của mình. Mặc dù nhiên, chưa phải ai bước vào con đường nghiên cứu và phân tích nhân học cũng rất được trang bị hồ hết hiểu biết về sự định vị và tính phản thân trong nghiên cứu và phân tích định tính. Tốt nhất là nghỉ ngơi Việt Nam, khi nhưng sự vật dụng về phương thức luận trong quy trình học tập không thực sự sự chu đáo. Nó được nhận thức lại qua quy trình trải nghiệm, can dự và suy nghiệm trong quá trình tiếp cận với đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu dựa trên nền tảng tri thức về phương pháp luận được học hỏi và chia sẻ và tinh kết từ phiên bản thân.
Trong thời hạn đầu tiến hành phân tích thực địa, vấn đề tiếp cận đối tượng người dùng nghiên cứu đa phần dựa trên một số năng lực ít ỏi bắt đầu được học tập trên giảng đường. Sự tiếp cận lúc ấy là thực hành một số thao tác làm việc được gọi nôm mãng cầu là “ba cùng” (cùng ăn, thuộc ở, thuộc làm) để tìm hiểu cuộc sống thường ngày của đối tượng người sử dụng nghiên cứu. Dân tộc và cả quốc tịch cũng là đầy đủ vấn đề ảnh hưởng đến quá trình của fan nghiên cứu. Là 1 trong người Kinh-dân tộc nhiều phần ở Việt Nam, khi tiếp cận với những người dân tộc thiểu số, cũng là tín đồ “ngoại tộc” nên cũng có thể có những cực nhọc khăn. Tuy nhiên, là công dân việt nam thì việc tiếp cận các dân tộc thiểu số trong nước vẫn dễ ợt hơn so với các nhà nghiên cứu là bạn nước ngoài. Một vài nhà nghiên cứu như Scott, Miller cùng Lloyd (2006) tốt Bonnin (2010) đã kể lại cuộc hành trình gian lao về các thủ tục hành chủ yếu khi tiếp cận các dân tộc thiểu số vùng tây bắc Việt Nam. Một thực tế đã qua là càng chú ý về vượt khứ, quy trình tiếp cận đối tượng người tiêu dùng của những nhà phân tích nước không tính ở việt nam càng những khó khăn. Khó khăn vì hệ thống thủ tục hành chính ông xã chéo, về các mối quan tiền tâm tương quan đến an toàn quốc gia, vì chưng sự tác động của bạn dân với người quốc tế còn hạn chế… mặc dù nhiên, thuộc với quy trình hội nhập, số lượng các nhà khoa học nước ngoài đến Việt Nam nghiên cứu và phân tích cũng tăng lên. ánh nhìn về học thuật của người nước ngoài ở nước ta cũng nạm đổi. Thuộc với chính là những cải cách hành chính, những thay đổi về tư duy, suy xét của tín đồ dân và những cán bộ địa phương. Những điều này làm cho vấn đề tiếp cận nghiên cứu và phân tích của người quốc tế được thuận tiện hơn. Cho dù vậy, bọn họ vẫn chạm mặt nhiều khó khăn mà phần lớn phản ánh của Scott, Miller với Lloyd tuyệt Bonnin mang lại nay vẫn còn đấy hiện hữu. Còn với một người việt nam Nam, dù là những điều kiện dễ dàng hơn khi tiếp cận đối tượng nghiên cứu, nhưng đôi lúc cũng mất nhiều thời gian mang lại sưu tầm tài liệu ở những cơ quan tiền địa phương do vẫn đề thủ tục. Lúc mới bắt đầu công vấn đề tôi còn chưa có kinh nghiệm gì về thực địa, hầu hết thứ thường rất lạ lẫm và mới mẻ. Trải qua một hành trình ngay sát chục năm với tương đối nhiều chuyến điền dã đã cho tôi một vài trải nghiệm hơi thú vị. Thêm 1 chút học thức hạn nhỏ nhắn về phương pháp luận càng ngày càng gợi lộ diện những nhận thức khác rộng về công việc của mình, độc nhất là nhìn lại quá trình thực địa qua những khái niệm như “sự định vị” tốt “tính làm phản thân”.
Hình 2: Trung vai trung phong xã Tả Phìn năm 2020“Sự định vị” cùng “Tính bội phản thân”
Thực ra, không phải gần đây người ta mới lưu ý đến “sự định vị” tốt “tính phản nghịch thân” trong phân tích điền dã dân tộc học-nhân học. Có chăng đó đó là đi sâu hơn vào phân tích, trao đổi về phương diện định nghĩa và đưa những vụ việc này lên thành đối tượng nghiên cứu về cách thức luận khoa học. Còn các giá trị của sự xác định và tính làm phản thân đã được rất nhiều nhà dân tộc học chi phí bối bộc lộ từ hàng chục năm trước. Trước hết, sẽ là nhà dân tộc học nổi danh trái đất Goerge Condominas với 1 diễn ngôn nổi tiếng. Năm 1948, Condominas cho Sar Luk, tiếp xúc với những người Mnông Gar mở màn cho một sự nghiệp lẫy lừng của mình. Quá trình thực địa nghỉ ngơi Tây Nguyên vn đã đưa ông đi đến một kết luận: “Tôi đã tìm ra chính bản thể của mình” (Nguyên Ngọc, 2009, 116). Đây chính là một tuyên ngôn về “tính phản thân” trong nghiên cứu và phân tích thực địa dân tộc bản địa học. Vượt trình nghiên cứu thực địa không chỉ là quá trình nhà nghiên cứu khám phá về đối tượng nghiên cứu, ngoài ra là quy trình khám phá bản thân qua sự can hệ với đối tượng người dùng nghiên cứu. Sau đó nữa, cũng một học giả nổi tiếng là Nguyễn từ Chi đã nhận được mạnh đến việc định vị ở trong nhà dân tộc học tập trong vượt trình phân tích thực địa khi chỉ dẫn diễn ngôn mang tính nguyên tắc: “Dân tộc học là học tập dân”. Trên thực địa, với đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu, nhà dân tộc học chưa hẳn là những thông nhà thái, càng không phải là những người cán bộ chính sách hay công ty quản lý. Ở đó, họ phải kê mình vào các vị trí không giống nhau, nhằm học được nhiều tri thức, hiểu được không ít vấn đề. Đó cũng là lý do mà G.Condominas đã kết luận về cuộc đời làm dân tộc bản địa học của mình: “Với tôi, dân tộc học là một mô hình sống” (Nguyên Ngọc, 2009, 113). Quan niệm đó cũng tác động lớn cho Nguyễn Từ chi sau đó. Xuyên suốt cuộc đời nghiên cứu của nhì nhà dân tộc học trứ danh này là khẳng định sự định vị của nhà nghiên cứu giúp trên thực địa. Nó đúng cùng với tuyên ngôn của G. Condominas về công tác của nhà dân tộc học tập trên thực địa: “Anh vừa bắt buộc quên và khiến cho mọi người trong thôn quên tư giải pháp nhà dân tộc học đến quan gần kề của anh đi, cố gắng không khiến cho sự xuất hiện của mình làm biến chuyển dạng cuộc sống thường ngày ở đây, bên cạnh đó anh đề nghị cứ là một trong nhà dân tộc bản địa học tò mò, chăm chú, thậm chí còn trong từng giây phút, để quan sát, ghi chép, tiến công giá. Tức thị vừa đề xuất nhập vào mang lại tận cùng, vừa lại phải bóc tách ra đến hơn cả tỉnh táo”, (Nguyên Ngọc, 2009, 116-117). Điều đó mang lại thấy, ngay từ nửa thế kỷ XX, những nhà dân tộc bản địa học đã quan tâm đến sự xác định và tính phản nghịch thân trong phân tích thực địa. Nhưng các nhà dân tộc học thời kia xem kia là những nguyên tắc mà người ta thực hiện tại trong quá trình nghiên cứu, còn chưa xem nó là đối tượng người dùng để nghiên cứu, để trình diễn trong những nghiên cứu. Tuy vậy nó cũng là sự nhận thức, phát triển các nguyên tắc của các nhà dân tộc bản địa học khi thực hiện thực địa ở các cộng đồng, những nền văn hóa truyền thống khác biệt.
Hình 3: Thung lũng Tả PhìnTrải nghiệm đa văn hóa
Khi tiến hành nghiên cứu về fan Dao là ban đầu đi vào trong 1 nền văn hóa truyền thống khác biệt. Sự biệt lập là một vụ việc đáng được thân thiện trong nghiên cứu và phân tích thực địa vì nó ảnh hưởng nhiều đến quá trình khai thác thông tin. Làm sao để trường đoản cú sự khác hoàn toàn về nhiều yếu tố, có thể tìm và nhận được sự đồng cảm, chia sẻ và can hệ của đối tượng người sử dụng nghiên cứu? bước vào cuộc sống đời thường của một xã hội với nền văn hóa khác cũng là một trong những cuộc xả thân mà nghỉ ngơi đó, nhiều điều thú vị đã chờ mày mò nhưng cũng không hề thiếu những gian nguy mà nhà nghiên cứu và phân tích phải đối diện. Nhiều trường hợp không ước ao đợi lại xẩy ra bất ngờ và thỉnh thoảng trở buộc phải khó xử, trong những trường hợp, chỉ cần có một ứng xử không phù hợp có thể khiến cho cả cuộc điền dã bị đại bại hoàn toàn. Tuy nhiên dù cảnh giác đến đâu thì các “thất bại” trong quá trình thực địa là không tránh khỏi. Ngay gần như lần đầu tiên, lúc tôi có sổ đến chất vấn các gia đình tham gia sản xuất thuốc tắm trên địa bàn thực địa, đang không thu được tác dụng mong muốn. Phần đông người thanh nữ ở đây thường nói rằng “người dân ở chỗ này khổ lắm, đề xuất đi làm một ngày dài thôi, đề xuất làm nhiều bài toán thôi…” rồi họ tập trung vào công việc. Lúc tôi trình diễn là ao ước hỏi họ về quá trình sản xuất, sắm sửa thuốc tắm và thổ cẩm thì họ chỉ nói rằng họ làm theo các gia đình khác và đem bán cho khách nếu khách bao gồm nhu cầu. Và họ cũng chưa biết nói gì với tôi. Lúc tôi từ chối mua sản phẩm hóa của họ thì gần như họ không muốn thủ thỉ với tôi, xem tôi như người lạ lẫm và thật sự cơ hội đó tôi là một trong người xa lạ đang tìm biện pháp thâm nhập cuộc sống đời thường của những người Dao. Gần như là 3 ngày thứ nhất ở thực địa, đầy đủ cuộc vấn đáp của tôi ko thu được nhiều thông tin. Những thắc mắc của tôi được trả lời một biện pháp ngắn gọn và người dân bội nghịch ứng cùng với tôi đang có ít thiện cảm vì 2 bên chưa đọc biết các về nhau. Thực ra, hầu hết hành động, thể hiện thái độ và cử chỉ của mình cũng là những thông tin quý giá tuy thế lúc đó tôi không đủ tay nghề để nhận ra được “ngôn ngữ cơ thể” của họ. Đó có thể nói là các cuộc vấn đáp thất bại đầu đời và tạo nên tôi các suy nghĩ. Phần đông “thất bại” trong những cuộc phỏng vấn, như so với của Nairm và đồng nghiệp (2005) là một thử thách với nhà nghiên cứu: “Để đặt một cuộc phỏng vấn “không thành công” làm trọng tâm của một bài bác báo học tập thuật tiềm ẩn nguy hại bị phản bác bởi học thuật là một nghành nghề cạnh tranh, khu vực mà “thành công”, chứ không phải “thất bại”, được khen ngợi” (Nairn, Munroand với Smith, 2005, 237). Mặc dù nhiên, trường đoản cú những nghiên cứu của mình, những tác trả này cũng nhấn mạnh vai trò của vấn đề phân tích các cuộc chất vấn “thất bại” trong quá trình sản sinh tri thức ở trong phòng nghiên cứu. đối chiếu sự “không thành công” của những cuộc rộp vấn luôn làm đến nhà nghiên cứu và phân tích nhận thức sâu rộng về đối tượng của mình và về bạn dạng thân mình cũng như cách thức mà mình tiếp cận, nhằm từ đó biến đổi chiến thuật cho những cuộc bỏng vấn tiếp theo sau có công dụng hơn. Và khi tôi so với lại các “thất bại” thuở đầu của mình, tôi nhận thấy sự xuất hiện thêm quá new lạ của chính bản thân mình và cách đặt vấn đề trực tiếp là không hiệu quả. Do vậy tôi chuyển sang giải pháp làm quen, tạo quan hệ và cách vào mẩu truyện một cách thoải mái và tự nhiên hơn thì kết quả thu được khách quan hơn.
Hình 4: Sấy thảo quả của người Dao nghỉ ngơi Tả PhìnMình là ai bên trên thực địa?
Định vị bạn dạng thân trên nghiên cứu và phân tích thực địa tạo ra tâm nuốm cho nhà phân tích vững vàng hơn trong quá trình thu thập thông tin, dữ liệu. Nó cũng giúp nhà nghiên cứu và phân tích hạn chế những gian nguy rình rập hay tránh được sự nhầm lẫn về mục đích. Trước khi đi điền dã, tôi được một đơn vị nghiên cứu có không ít kinh nghiệm thực địa vào ngành share rằng: “Đi phân tích dân tộc học ở miền núi phải bao gồm tâm hồn lãng mạn một chút để luôn luôn có cảm giác tìm tòi và gồm đủ nghị lực vượt qua những khó khăn trên rừng núi”. Tại địa bàn thực địa, tôi rung rộng một cô gái người phiên bản địa khoảng chừng 17 tuổi cùng khá xinh xắn. Một tuổi teen ngoài nhị mươi tuổi đi cho một xã hội mới kỳ lạ sẽ có không ít điều hấp dẫn. Một trong những đó là sự thu hút từ những cô gái phiên bản địa xinh xắn. Chẳng ai hoàn toàn có thể cấm đoán những người thanh niên mơ mộng, nhất là lúc cả nhì phía đều có những sự khác hoàn toàn về văn hóa có thể chia sẻ với nhau để khám phá sự bắt đầu mẻ. Trước đó, tôi từng phát âm một bài xích bút ký của một bên văn danh tiếng về mối tình rất đẹp cùng lãng mạn của ông với một cô gái Hmông ở cao nguyên trung bộ Đồng Văn cùng nó khiến cho tôi nhiều cảm xúc khi bắt đầu các chuyến thực địa. Tuy nhiên, là tín đồ đang làm công tác làm việc học thuật, thì những suy nghĩ “tài tử” như một nhà văn, một nghệ sỹ là không phù hợp lý. Như Max Weber lập luận: “Hầu như tất cả các ngành kỹ thuật xã hội phần đông mang ơn những người dân “tài tử” về phần nhiều nhận xét thường khá hay, nhiều khi quý báu. Tuy vậy nếu cách thao tác tài tử trở thành chế độ khoa học, thì chủ yếu nó đang kết liễu khoa học” (Max Weber, 2010, 64). Nếu như tôi chăm chú đến cô nàng (về tình cảm) thì tức là tự để mình vào địa điểm đối thủ đối đầu và cạnh tranh (về mặt tình cảm) với phần đa người con trai khác trong phiên bản và nó sẽ gây nên nhiều vô ích cho công việc, thậm chí còn nguy khốn cho bạn dạng thân. Và điều ấy cũng khiến cho tôi đề xuất mất thêm thời gian xử lý những mối quan hệ nhạy cảm này để hoàn toàn có thể làm việc lâu dài hơn tại địa phương. Gần như khó khăn không chỉ là xuất hiện trong tiến trình nhà phân tích mới lộ diện ở địa phận nghiên cứu. Mà ngay cả khi nhà nghiên cứu có một quy trình thực địa lâu dài, gây dựng được mối quan hệ tốt đẹp với những người dân địa phương, thì vẫn còn đấy hiện hữu những khó khăn. Sự lạ lẫm, không quen là một hạn chế. Nhưng nhiều khi, những khó khăn lại mở ra từ thiết yếu từ sự thân thuộc thân nhà nghiên cứu và đối tượng người dùng nghiên cứu, từ cảm xúc mà fan dân địa phương dành riêng cho nhà nghiên cứu. Đó là những gì tôi rut ra được từ bỏ sự trải nghiệm của mình trong những năm thực địa ở người Dao. Vào một khoảng thời hạn khá dài, tôi chỉ sinh sống lại vào một gia đình trên địa bàn nghiên cứu. Mọi fan trong gia đình cũng coi tôi như một thành viên quen thuộc, là “người nhà” của họ. Chúng ta quý mến cùng cũng hay share với tôi, ngược lại, tôi cũng share với họ đông đảo câu chuyện gia đình tôi để mô tả tình cảm mình dành riêng cho họ. Nhưng mà rồi vụ việc xẩy ra ngoài ý ước ao khi chủ nhân nhà tất cả một cậu nam nhi cũng trạc tuổi tôi. Chúng tôi hay uống rượu và thì thầm với nhau. Tuy thế khi fan này bỏ việc, sa đà vào các cuộc ăn uống nhậu nhiều hơn thế mà không quan tâm đến các bước thì chủ nhân nhà thường tuyệt mắng. Trong một số trong những câu chuyện, chủ nhân nhà mang tôi ra so sánh với cậu nam nhi vì shop chúng tôi trạc tuổi nhau. để cho cậu ta bực mình và coi tôi như thể một vì sao mà cậu bị mắng. Điều đó tạo cho mối hệ của cửa hàng chúng tôi xấu đi, cậu ta không mừng đón tôi như trước đó đây. Yêu cầu mất không ít thời gian trò chuyện và share với cậu ấy thì quan hệ của shop chúng tôi mới xuất sắc đẹp hơn. Dẫu vậy sau những sự việc đó, đã xuất hiện thêm một khoảng cách giữa bọn chúng tôi. Nó làm cho tôi ko cảm thấy dễ chịu và thoải mái trong quy trình thực địa của mình. Mặc dù đó là tình huống quanh đó dự con kiến và ngoại trừ sự điều hành và kiểm soát của tôi, nhưng mà nếu tôi để ý hơn và nhạy cảm rộng thì chắc rằng những vấn đề như vậy đã không xẩy ra. Đó là những bài học tôi nhấn thức được trước tiên trong quá trình nghiên cứu thực địa, nó giúp tôi không xong suy ngẫm và định vị lại phiên bản thân trong quy trình nghiên cứu. Sự định vị bản thân một cách hợp lý và phải chăng là điều kiện để tôi xử lý tình huống cũng tương tự tránh các nguy nan trên thực địa, những chiếc mà vào trường học tập tôi ít khi được giảng dạy.
Vấn đề của giới
Giới tính cũng chính là vấn đề tác động đến quá trình thu thập dữ liệu trên thực địa. Ko thể xác minh được rằng phái nam thì thuận tiện hơn nữ giới trong thừa trình nghiên cứu thực địa tuyệt ngược lại, mà điều ấy còn phụ thuộc vào chủ đề, địa phận nghiên cứu, đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu cố gắng thể. Không ít người nghĩ rằng tăng trưởng vùng dân tộc bản địa thiểu số, nên tiếp xúc với văn hóa truyền thống rượu, buộc phải đi lại những thì phái mạnh giới có lợi thế. Có thể góc độ làm sao đó, dấn xét này cũng có thể có lý, dẫu vậy nó không đúng với tất cả trường hợp. Giới tính, sự việc được Naim với cộng sự (2005) với Bonin (2010) so sánh khá kỹ cả về đối tượng nghiên cứu giúp lẫn bạn thông dịch. Vào đó, các tác giả không xác minh giới tính nào dễ dàng hơn mà bước vào phân tích những khó khăn của từng giới tính trong những trường hợp cầm cố thể. Trường thích hợp của tôi, trái thực lúc tiếp cận những người dân Dao, là nam giới nên tôi có nhiều thuận lợi khi tiếp xúc với họ thuận tiện hơn qua mọi cuộc rượu cũng giống như sự cơ cồn trong quy trình di chuyển. Tuy nhiên, nhiều phần các vận động thị ngôi trường của fan Dao phần lớn là phụ nữ, trong đó có không ít lứa tuổi khác nhau. Và điều đó cũng gây ra những trở ngại nhất định cho quá trình của mình. Trong một lần tôi đi vấn đáp một người thanh nữ trẻ thâm nhập khá sớm vào vận động du lịch tại nhà (homestay) sinh hoạt đây, tôi được mái ấm gia đình chị mời nghỉ ngơi lại nạp năng lượng cơm và trò chuyện. Vì quá trình này đa phần liên quan đến người thanh nữ nên sau thời điểm uống rượu, người vk ra hiệu cho chồng vào trong để chị trả lời các thắc mắc của tôi. Cuộc chất vấn cũng thu được rất nhiều thông tin thú vị, cơ mà ngày hôm sau, người sở hữu nhà tôi làm việc lại cho thấy rằng do cuộc gặp mặt của tôi ngày qua mà nhị vợ ông xã nhà chị kia bao biện nhau. Rất có thể anh ck cảm thấy “tổn thương” lúc không được tham gia vào câu chuyện, hay cảm xúc không chuộng khi vợ tiếp chuyện một người bầy ông mà lại không bắt buộc sự hiện diện của ông… dịp đó, tôi sẽ phải suy xét rất những và tất cả phần lo lắng, sợ hãi nó sẽ ảnh hưởng đến các bước của tôi trong thời gian tiếp theo. Sau đó, tôi đang nghĩ ra một cách để giải tỏa “ấm ức” cho tất cả những người chồng của người thanh nữ tôi đã phỏng vấn hôm trước bằng một buổi phỏng vấn về những công việc mà anh ta phụ trách trong gia đình nhằm làm cho các mối tình dục trở nên xuất sắc đẹp hơn. Mẩu chuyện này là một trong bài học tay nghề quý báu nhằm tôi triển khai các cuộc vấn đáp khác một cách khéo léo hơn và không lặp lại tình huống cũ.
Hình 6: Gian reviews dược liệu Dao Đỏ ngơi nghỉ Tả PhìnGiữ cho một cuộc bỏng vấn có mức giá trị
Khả năng kiểm soát một cuộc phỏng vấn của nhà nghiên cứu vãn là một năng lực quan trọng tác động đến công tác thực địa. độc nhất vô nhị là trong những cuộc vấn đáp nhóm, vấn đáp mở hay chất vấn ở hồ hết nơi công cộng. Trong những cuộc phỏng vấn, sự lộ diện đột ngột của các người không ước ao đợi là một trường hợp khó kiêng khỏi và nó tác động lớn đến chất lượng thông tin và công dụng phỏng vấn. Một diễn tả của Bonnin (2010) về tình huống khi bà thuộc trợ lý phân tích đang vấn đáp những người sắm sửa trong một shop thì người làm chủ thị trường (đã thân quen trước) xuất hiện khiến cho những người bán buôn dừng các câu chuyện đang bàn bạc hoặc chuyển qua làn đường khác sang mẩu chuyện khác, thái độ của mình cũng thay đổi khi bạn này xuất hiện. Khi biết bà tất cả quan hệ quen thuộc biết với người cai quản thị trường thì các người buôn bán không muốn share các tin tức với bà nữa, họ nghi vấn về côn trùng quan hệ này còn có thể tác động đến các bước của bọn họ (Bonin, 2010, 184). Hồ hết trường hợp do đó khá thịnh hành trong quá trình nghiên cứu và phân tích thực địa, và kinh nghiệm của nhà nghiên cứu không giúp họ trọn vẹn tránh được sự việc này, nhưng mà chỉ giúp giải quyết vấn đề này sao cho hiệu quả nhất. Lúc tôi tiến hành phỏng vấn một đội nhóm gồm 6 thiếu nữ tham gia câu lạc cỗ Thổ cẩm Tả Phìn (nằm trên địa bàn tôi nghiên cứu và phân tích thực địa). Vụ việc tôi ước ao hỏi tương quan đến việc quản lý câu lạc bộ và phân chia nguồn lực, phân loại lợi nhuận phải tôi đã cố gắng không mời fan phụ trách câu lạc bộ cũng là quản trị Hội thanh nữ xã tham gia (trước này đã dành riêng 1 trong các buổi phỏng vấn bạn này). Tuy nhiên, lúc mọi người đang tranh biện với nhau về việc phân chia lợi nhuận trong câu lạc bộ thì người phụ trách mở ra làm những người dân khác im lặng, họ không bàn về chuyện này nữa. Thực chất người này cho đây không hẳn để theoi dõi hay thâu tóm thông tin phản bội ánh của rất nhiều người vào câu lạc bộ. Bà mang đến vì cân nhắc việc những người kia có hỗ trợ tôi, giỏi tôi có khó khăn gì nhưng mà bà có thể giúp đỡ. Bạn này còn đứng ra thuyết minh cho mọi bạn về mong muốn của tôi cùng cả những gợi nhắc cho mọi bạn về việc trả lời. Điều đó khiến cho những mục tiêu đặt ra trong việc tích lũy thông tin của tôi cũng trở nên thay đổi. Tuy nhiên, số đông trường hợp do vậy không phải không có giá trị gì so với nhà nghiên cứu. Do như vẫn nói, thái độ, hành vi của những người dân được chất vấn cũng là những tin tức quan trọng. Mọi người thiếu phụ được tôi chất vấn có sự thay đổi khi bao gồm sự lộ diện của nhà nhiệm câu lạc cỗ thổ cẩm chứng tỏ mối quan hệ tình dục giữa họ cũng đều có những khoảng không nhất định. Một vấn đề trở ngại khác trong việc kiểm soát điều hành các cuộc phỏng vấn chính là ứng xử, giải quyết mối quan hệ giới tính giữa các chủ thể của các ý kiến trái lập với nhau. Trong một cuộc vấn đáp nhóm 4 tín đồ về việc trồng rau sạch để bán ra cho các quán ăn vào cuối năm 2011 là 1 trong những trải nghiệm khác. Trong những khi 3 người cho rằng việc trồng rau củ để xuất kho thị trấn thì cũng cần được sử dụng phân bón và thuốc bảo đảm an toàn thực đồ để bảo vệ sản lượng cung cấp cho khách hàng hàng. Vấn đề là phải tạo nên hợp lý, đảm bảo bình yên cho người sử dụng như vấn đề bón phân, phun thuốc yêu cầu cách xa ngày thu hoạch. Một fan đã vực dậy phản đối chủ kiến này khi nhận định rằng làm bởi vậy thì không hề là rau xanh sạch, với không đúng với hướng dẫn của rất nhiều người đứng ra thành lập chương trình. Sau đó, tín đồ này đã ra khỏi cuộc vấn đáp khi mà lại ý kiến của chính mình trở buộc phải trái chiều khiến cho tôi chạm chán khó khăn. Buộc phải đến nhiều năm sau, khi thực hiện nhiều cuộc chất vấn nhóm và trao đổi với tương đối nhiều người hơn thì khả năng xử lý các trường hòa hợp này cũng bị thuần thục hơn. Tuy nhiên, hầu như trường vừa lòng xẩy ra bên ngoài ý hy vọng như vậy cũng tạo nên những bài học đặc biệt trong câu hỏi đặt sự việc và đặt thắc mắc của người nghiên cứu và phân tích khi tổ chức đàm đạo nhóm hay bỏng vấn đối tượng người sử dụng nghiên cứu.
Hình 7: thanh nữ Dao Đỏ ở Tả Phìn pha chế thuốcĐạo đức nghiên cứu
Những phương pháp về đạo đức công nghệ cũng là vấn đề quan trọng mà nhà nghiên cứu và phân tích phải đối diện trong nghiên cứu và phân tích thực địa và công bố các kết quả nghiên cứu. Lúc tiếp cận với đối tượng nghiên cứu, nhà nghiên cứu và phân tích thường mong muốn khai thác được nhiều thông tin nhất bằng kỹ năng của mình. Nhưng việc sử dụng các thông tin khai thác được, trường hợp không phù hợp sẽ gây ảnh hưởng đến cuộc sống của những người đã cung cấp thông tin. Đó cũng là đại lý cho phương pháp ẩn danh trong nhân học. Tuy nhiên, ví như sự ẩn danh là cơ chế dễ chấp hành khi công bố kết quả phân tích thì trên thực địa lại có vô vàn những trường hợp khó xử tương quan đến sự việc đạo đức. Tại các địa điểm mà tôi phân tích thực địa ở thị xã Sa Pa, tài chính thị ngôi trường khá cải tiến và phát triển và media quảng cáo nhập vai trò đặc biệt trong quá trình trở nên tân tiến đó. Một hộ marketing nhiều sản phẩm hay như là 1 sản phẩm của một hộ gia đình nếu được lên báo chí, lên các trang website có khá nhiều người truy cập trên mạng internet thì sẽ có rất nhiều khách đến cài hơn. Vậy nên, khi đến khảo cạnh bên thực địa, nhiều hộ mái ấm gia đình nghĩ tôi là đơn vị báo và có ý ước ao nhờ tôi viết một bài báo để tiếp thị sản phẩm cho họ. Thậm chí là có vài ba hộ mái ấm gia đình đã mời tôi vào nhà chơi và đề xuất trả mang đến tôi một khoản tiền nhằm tôi viết một bài xích báo quảng bá họ trên báo và internet. Điều đó khiến tôi phải lý giải rất những lần cho không ít người dân rằng tôi chưa hẳn là đơn vị báo và cũng không tồn tại mục đích cho đây tò mò để viết báo hay làm quảng cáo. Mặc dù nhiên, vẫn có người suy nghĩ tôi không viết bài quảng bá cho họ bởi “chê” không nhiều tiền. Hay nhiều lúc tôi cũng trở nên lôi cuốn vào các cuộc tuyên chiến đối đầu và cạnh tranh giữa các hộ mái ấm gia đình kinh doanh với nhau. Chủ nhà tôi nghỉ ngơi thường có nhiều khách du ngoạn đến nghỉ cùng bán được nhiều hàng hóa (do chủ nhân nhà khôn cùng năng động, gồm mạng lưới làng mạc hội to lớn và biết cách giới thiệu, tiếp thị hình ảnh, hình như là sự đọc biết về học thức dân gian, về truyền thống người Dao cũng tương tự cơ sở hạ tầng tốt…). Nhiều gia đình khác nhận định rằng sự lộ diện của tôi sẽ tạo điều kiện cho chủ nhà kinh doanh, mua sắm tốt hơn thông qua các quan hệ mà tôi và người sở hữu nhà vẫn xây dựng. Bọn họ nghĩ rằng nhiều du khách đến sinh sống lại nhà người chủ nhà là do tôi giới thiệu. Vậy nên khi tôi đến phỏng vấn mái ấm gia đình khác thì chúng ta hỏi dò tôi về chuyện làm ăn của chủ nhà. Trường hợp tôi nói với họ thì đã có tác dụng sai phương pháp về chia sẻ thông tin cơ mà tôi đã chất vấn chủ nhà. Còn khi tôi không phân tách sẻ, thì bạn tôi ước ao phỏng vấn nhận định rằng tôi không chân thành, không gần gụi với họ. Cơ hội đó, chỉ biết nỗ lực giải ham mê lại đến họ nắm rõ hơn về quá trình và mục đích nghiên cứu và phân tích của mình. Sự xuất hiện của một nhà nghiên cứu ở địa phương là người dân tộc thiểu số mang theo khá nhiều niềm hy vọng cho tất cả những người dân. Không ít người dân dân nói một cách khác nhà nghiên cứu là “cán bộ” và với bọn họ cũng chẳng khác gì cán bộ trong các cơ quan đơn vị nước, họ tự mang theo mong muốn sẽ đã có được điều kiện, lợi ích gì kia qua việc tiếp xúc hay tất cả mối quan lại hệ tốt với công ty nghiên cứu. Nhà nghiên cứu và phân tích không thể cấm fan dân hy vọng, nhưng bài toán họ đề xuất làm là giải thích ví dụ về các bước và mục tiêu của mình, để fan dân hiểu với không đặt nhiều kỳ vọng vào mình. Một điều cấm kỵ mà những nhà nghiên cứu nhân học phải nắm rõ là không cầm cố tình tạo nên những hy vọng cho những người dân về thời cơ phát triển, về việc nâng đỡ xuất xắc về việc giải quyết và xử lý các các bước khác ngoại trừ chuyên môn, ngoài năng lực của mình. Bởi vì để rồi khi thỏa mãn nhu cầu được sự hy vọng đó, rất có thể mối quan hệ tình dục giữa cộng đồng chủ thể, giữa các cá nhân trong xã hội đó cùng với nhà nghiên cứu sẽ xấu đi với nhà nghiên cứu và phân tích sẽ gặp gỡ nhiều trở ngại trong các bước của mình.
Kết luận
Tóm lại, nghiên cứu định tính bên trên thực địa là một quá trình trải nghiệm và liên quan văn hóa ở trong phòng nghiên cứu. Quá trình trải nghiệm đó ảnh hưởng nhiều đến thế giới quan, nhân sinh quan, đến sự việc sản xuất học thức khoa học ở trong phòng nghiên cứu. Quality những trí thức được sinh ra cũng chịu nhiều sự bỏ ra phối bởi “sự định vị” và “tính làm phản thân” của phòng nghiên cứu trong thừa trình nghiên cứu thực địa. “Sự định vị” và “tính bội phản thân” giúp cho nhà nghiên cứu và phân tích có chiến lược tích lũy thông tin về tối ưu cũng giống như sự xử trí linh hoạt các trường hợp nhạy cảm trong vượt trình phân tích thực địa. Tuy nhiên, vị những quan niệm “sự định vị” và “tính làm phản thân” mang tính trừu tượng trong khi phân tích thực địa lại là 1 trong “cuộc sống” khác ở trong phòng nghiên cứu, nó đa dạng, chuyển đổi liên tục và không có một nguyên tắc không bao giờ thay đổi nào được tuyệt đối hoàn hảo hóa. Đó là gần như điều tôi nhận biết trong ngay sát một thập kỷ tiến hành phân tích thực địa tại xã hội người Dao nghỉ ngơi Sa Pa. Những mẩu chuyện phía bên trên chỉ là một vài rất ít những tình huống mà tôi chạm chán phải trong vô vàn số đông “thất bại” của mình. Phân tích và trao đổi thêm về những tình huống đó, là không chỉ có là quy trình nhận thức lại vấn đề nghiên cứu, mà còn để tìm hiểu thêm về bạn dạng thân-một cực hiếm rất quan trọng đặc biệt của những người làm phân tích nhân học và kỹ thuật xã hội nói chung./.
Bùi Minh Hào
Tài liệu tham khảo:
Christine Bonnin (2010), Navigating fieldwork politics, practicalities and ethics in the upland borderlands of northern Vietnam. Asia Pacific Viewpoint, Vol. 51, No. 2, August 2010. ISSN 1360-7456, pp179–192.Bế Viết Đẳng, Nguyễn phái nam Tiến, Nông Trung, (1971), tín đồ Dao nghỉ ngơi Việt Nam, Nxb công nghệ Xã hội, Hà Nội.Bùi Xuân Đính (2016), Từ chi và nghiên cứu về làng xã-những điều ông dạy học trò. In trong “Nhân học ở Việt Nam: một số vấn đề định kỳ sử, nghiên cứu và đào tạo”. Nxb Tri thức, Hà Nội. Trang 143.Émile Durkheim, (2012), Các quy tắc của phương pháp xã hội học. Đinh Hồng Phúc dịch, NXB. Tri thức, Hà Nội.Gillian Rose (1997), Situating knowledges: positionality, reflexivities & otler tactics, Rrogrexx in Yuman Geography Z1,3 (1997) pp. 305-320.Grant Evans (chủ biên), (2001), Bức cẩn văn hoá Châu á. Nxb văn hóa Dân tộc, Hà Nội.Bùi Minh Hào (2015), Từ truyền thống lâu đời đến thị trường: sự chuyển đổi kinh tế của người Dao Đỏ ngơi nghỉ xã Tả Phìn, thị xã Sa Pa, tỉnh giấc Lào Cai. Tạp chí thông tin khoa học xã hội, Số 8.Nguyễn Thu hương thơm (2007), Anthropology at ‘home’ through the lens of ntersubjectivity: Counter-transference while interviewing a ‘vulnerable’ Vietnamese woman. Medische Antropologie 19(1), pp 23-38.Lê Hồng Lý (2016), Nhà dân tộc bản địa học Từ chi và giải pháp ông dạy học trò. In trong “Nhân học tập ở Việt Nam: một số vấn đề lịch sử, nghiên cứu và đào tạo”. Nxb Tri thức, Hà Nội. Trang 173.MacKenzie, Christensen cùng Turner (2015), Advocating beyond the academy: dilemmas ò communicating relevant. Qualitative Research, Vol. 15(1), 105-121.Max Werber, (2010), Nền đạo đức nghề nghiệp tin lành và tinh thần của chủ nghĩa tư bản. (Bùi Văn phái nam Sơn, Nguyễn Nghị, Nguyễn Tùng, nai lưng Hữu quang quẻ dịch). Nxb Tri thức, Hà Nội.Nairn, Munroand và Smith (2005), A counter-narrative of a ‘failed’ interview. Qualitative Research 2005, 5, pp 221-244.Nguyên Ngọc (2009), Loại hình sống” Condominas. In vào “Nguyên Ngọc: Tác phẩm”. Tập 2. Nxb Hội bên văn, Hà Nội, trang 111-121.Scott, Miller và Lloyd (2006), Doing Fieldwork in Development Geography: Research Culture & Research Spaces in Vietnam. Geographical Research, March, 44(1):28– 40.Trần Hữu đánh (2016), Cá tính Từ bỏ ra trong xử sự với nghề dân tộc bản địa học. In trong “Nhân học tập ở Việt Nam: một vài vấn đề kế hoạch sử, nghiên cứu và phân tích và đào tạo”. Nxb Tri thức, Hà Nội. Trang 183.Nguyễn Duy Thiệu (2016), Từ đưa ra với phe phái dân tộc học đề cao nghiên cứu thực địa. In trong “Nhân học tập ở Việt Nam: một số vấn đề kế hoạch sử, nghiên cứu và phân tích và đào tạo. Nxb Tri thức, Hà Nội. Trang 155-172.
